Recensie: Je leeft maar 1 keer RECENSIE

“‘Depressief’ is een universele term die we allemaal gemeen hebben. Depressie is een fairtradegeestesgesteldheid. Een nieuwe religie. Maar goed, ik was depressief.”

Je hebt soms van die verhalen waarbij je het liefst elke zin wilt opschrijven, alleen maar om hem te onthouden vanwege de humor, de ernst of de mooie formulering. Met 100 gelukkige dagen liet Fauso Brizzi al zien uitstekend een lach te kunnen combineren met een traan. Ook in Je leeft maar 1 keer maakt hij gebruik van dit succesvolle concept. Met behulp van een humoristisch verhaal maakt hij de verschrikkingen van een depressie bespreekbaar. Je leeft maar 1 keer laat je lachen en huilen, maar vormt ook Brizzi’s platvorm voor kritiek op de mens en de maatschappij.

Brizzi start zijn verhaal op Brizziaanse wijze: vol humor, sarcasme en met een serieuze ondertoon. Niet zelden schopt hij daarbij tegen onze maatschappij:“Dat is nu de ‘welzijnsmaatschappij’; iedereen houdt van winnaars die uit elke porie efficiëntie ademen, een keurige rij fosforescerende tanden hebben, tien jaar jonger lijken dan ze zijn en de achternaam van hun huisarts niet eens kennen.” Hij laat Diego vertellen. Diego vertelt dat hij een depressie opgelopen heeft, maar dat dit niet zijn eerste keer is. Om ons een goed beeld te geven, duikt Diego vervolgens de geschiedenis in om te vertellen over zijn jeugdleven. We leren zijn moeder de filmster kennen, zijn vader de toptennisser en zijn zusje Marta. Vervolgens keert hij terug naar het heden: zijn huidige depressie.

Waar Je leeft maar 1 keer gekenmerkt wordt door humor, sarcasme en maatschappijkritiek, creëert Brizzi met Diego de mogelijkheid de mens met een korreltje zout te nemen. Niet zelden laat hij Diego op humoristische wijze oordelen over zijn eigen leven, waarbij duidelijk wordt dat hij zichzelf niet altijd serieus neemt: “Ik, en dat is zeker geen verassing voor wie me kent, ben altijd hopeloos uit de mode geweest: in de jaren zeventig kon ik niet dansen, in de jaren tachtig was ik niet knap, in de jaren negentig was ik niet rijk en de laatste tijd, als kers op de taart, ben ik helemaal niet zo gezond. Mooi is dat.”

Terug in het heden vertelt Diego over zijn depressie alsof het een voetbalwedstrijd is. Zelfs de constructie van het boek ondersteunt dit: eerste helft, pauze, tweede helft, verlenging, strafschoppen. Diego beëindigt zijn relatie met Giulia en laat zijn twee kinderen Laura en Pico achter. Alleen zijn hond mag hij meenemen. Dit vormt de start van zijn depressie. Wanneer zijn hond ook nog overlijdt, komt hij in een cruciale fase van de depressie: het leven heeft geen zin meer. Maar dan komt hij in de praatjeswinkel van Massimiliano. Massimiliano blijkt met zijn lijst van geliefden een belangrijkere psycholoog te zijn dan degene die Diego tot die tijd heeft gehad. Samen met ‘klant’ Giannandrea – die overigens ook depressief is – probeert Diego zijn lijst van geliefden tevreden te stellen.

Bijna alles in Je leeft maar 1 keer ademt humor. Zelfs de zelfmoordpassages kunnen met een lach worden gelezen door Brizzi’s spel met de taal: “De methoden die me het meest aanspraken, laten we zeggen de vier finalisten, waren: slaappillen, een duik van mijn terras, een pistoolschot tegen mijn slaap en uitlaatgassen in de auto. Als jullie niet thuis zijn in dit onderwerp, wil ik benadrukken dat dit vier pijnloze methoden zijn.” Maar niet alleen de humor valt op. Prachtige vergelijkingen – “Vergeleken bij Alessia was Judas een betrouwbare apostel, een man van zijn woord” – ondersteunen de ernst van het verhaal en niet zelden neemt Brizzi de kans rake opmerkingen te maken over het leven: “‘Het leven is een opstel dat je meteen in het net moet schrijven.’ Helaas is dat echt zo. Geen tweede kans. Nooit.” Je leeft maar 1 keer wordt daarmee meer dan ‘zomaar’ een grappig verhaal.

Met een onverwacht slot, waar een prachtige boodschap in verwerkt zit, sluit Brizzi Je leeft maar 1 keer af. Waar tot dan toe de lach overheerste, maakt de lach plaats voor de beloofde traan. En daarmee voldoet Brizzi wederom aan het beeld dat eenieder van hem heeft: ‘je kunt lachen door je tranen heen’.