Recensie: De tijdreizen van Ana Ivan RECENSIE

In Mikkel Rosengaard’s roman De tijdreizen van Ana Ivan is de lezer getuige van de opwinding van een jonge Deense schrijver die compleet in de ban raakt van de Roemeense kunstenares Ana Ivan. Ana biedt hem een nieuw perspectief, een nieuwe manier van kijken en denken waar hij zelf niet bij kon komen, alsof ze uit een andere wereld komt waar hij voorafgaand aan hun ontmoeting geen weet van had.

Ana’s geschiedenis speelt een grote rol in Rosengaard’s roman. Het merendeel van het boek bestaat uit episodes uit Ana’s jeugd in Roemenië gedurende de jaren voorafgaand aan de val van het communisme.

Rosengaard is een bedreven schrijver. Schijnbaar moeiteloos combineert hij verhaallijnen en creëert een verhaal wat ondanks de zware materie niet deprimerend aanvoelt. Rosengaard gebruikt meerdere perspectieven, maar dit is op geen enkel moment verwarrend. Juist de verschuiving van Ana’s leven naar haar geschiedenis en de geschiedenis van haar vader en moeder is wat het boek een extra dimensie geeft, en de vloeiende manier waarop Rosengaard deze overgang maakt is bewijs van zijn vaardigheid als schrijver. Beetje bij beetje krijg je als lezer meer inzicht in Ana’s leven en de geschiedenis van haar familie, en met name die episodes zijn indrukwekkend, pijnlijk en vertederend tegelijk.

Rosengaard speelt met de lijn tussen fantasie en werkelijkheid om de lezer te laten zien hoe verhalen een bron van troost en inspiratie kunnen zijn: “Ana heeft me dit niet allemaal verteld, niet met alle details. Toch herinner ik het me zo, en ik weet niet hoeveel gaten ik zelf heb ingevuld en hoeveel van dit alles Ana’s eigen woorden zijn.”

Het is niet duidelijk in hoeverre Ana’s verhalen berusten op werkelijkheid, maar dat lijkt ook totaal niet aan de orde te zijn: “Ana vertelde en ik luisterde, en wat kon mij het schelen of ze over haar vader vergelde of over schooluistapjes, Ana was een kunstenaar en in mijn ogen maakte dat het de moeite waard om naar haar te luisteren.”

Het boek draait eigenlijk om de reacties die haar verhalen uitlokken, de dingen die er uit voortkomen, en die gedachte maakte ook dat ik zelf meer na ging denken over Rosengaard’s boek en de manier waarop ik lees en verhalen tot mij neem. In die zin is het boek bijna filosofisch te noemen.

Je kunt als lezer eigenlijk niets anders doen dan je overgeven aan het boek en je - net zoals de hoofdpersoon zich laat betoveren door de verhalen van Ana - laten betoveren door Rosengaard’s vertelkunsten. Het verhaal is meeslepend en verslavend, maar ook plechtig en licht ondanks de zware thema’s die worden aangekaart door Rosengaard. De tijdreizen van Ana Ivan is een debuut waar Rosengaard trots op kan zijn.