Recensie: De Spionne RECENSIE

Locatie: Parijs, het kantoor van de uitgerangeerde generaal Bourgeaud op pensioengerechtigde leeftijd. Hij wordt langzaam weggepromoveerd, heeft steeds minder serieuze staatszaken te doen en creëert daarom zijn eigen klussen. Vrij dubieuze klussen, zonder een duidelijk doel. Ze zijn ongetwijfeld goedbedoeld, maar aanleiding en reden zijn ondoordacht en zeker de uitvoering is twijfelachtig.

Zo organiseert de generaal aan het begin van De spionne een geheime missie naar Noord-Korea. Hiervoor hebben ze een jonge vrouw nodig, niet al te slim, iemand die doet wat haar gevraagd wordt en het liefst ook nog een beetje knap. Twee mannen worden op pad gestuurd om een dergelijke vrouw, Constance, te ontvoeren. Constance wordt een poos geïsoleerd en daarna op het vliegtuig naar Noord-Korea gezet. Hier moet zij iemand hoog in de partij, dicht bij de Noord-Koreaanse machthebbers, verleiden en uit het land zien te krijgen. De contraspionnen en de hele organisatie rond de operatie zijn nogal amateuristisch en maken fout op fout. Krijgt Constance kameraad Gang nog wel het land uit?

De plot van De spionne zit slim en ingenieus in elkaar, maar veel opvallender is de schrijfstijl van Echenoz. Hierin zit de kracht van deze literaire roman. Echenoz beschrijft alles laconiek en neemt noch het verhaal, noch zichzelf al te serieus. De schrijver, de verteller van het verhaal, neemt de lezer mee in de bizarre ontwikkelingen en becommentarieert ze tegelijk ook. Alsof hij er niets aan kan doen dat alle ontwikkelingen 'echt' zijn.'... dat is, ik weet het, de zoveelste boor in korte tijd in één verhaal, maar ja het is nu eenmaal zo, daar kan ik niets aan doen.' Hij koketteert met zijn kennis door gedetailleerde technische beschrijvingen van wapens te geven of door uit te leggen waarom vliegtuigen hoog in de lucht condenssporen achterlaten.

Echenoz speelt in De spionne soepeltjes met het toeval. Dit blijkt vooral uit het feit dat alle spelers in het verhaal op een of andere manier met elkaar verbonden zijn. Ze zijn oude bekenden van elkaar, of ze treffen elkaar bij de kapper of de een blijkt een oude geliefde van de vriend van een ander te zijn...

Echenoz schrijft op een onderkoelde en humoristische manier en steekt zo niet alleen de draak met spionageromans in het algemeen, maar bijvoorbeeld ook met het regime van Noord-Korea. 'Ja, maar u gebruikt geloof ik niet de juiste namen, zei de majoor onderkoeld, die mauve heten kimilsungia's, de rode kimjonilia's.' De meest gruwelijke dingen worden beschreven op een manier die zo laconiek is, dat het bijna grappig is. '... de overreden man onder zijn metro was misschien nog niet helemaal dood, ze konden maar beter vermijden dat de metro van de overkant de zaak afmaakte.'

Leegte en zinloosheid zijn belangrijke thema's in De spionne. Het doel van de missie die Constance naar Noord-Korea stuurt is totaal onduidelijk en het bestaan van Constance is vrij zinloos en leeg. Ze accepteert haar ontvoering zonder meer, geniet misschien zelfs wel van de rust die ze hierdoor noodgedwongen heeft. Ook de gijzelnemers voeren in die periode maar bar weinig uit, en de vriend van Constance mist haar ook eigenlijk totaal niet tijdens haar afwezigheid; hij doet maar weinig moeite om haar te vinden of terug te krijgen. 

De spionne is een bijzonder mooi geschreven roman over spionage en contraspionage, over de leegte en de zinloosheid van het leven en het bestaan. Het cynisme van de verteller over zijn eigen rol lijkt het verhaal zelf wat ondergeschikt te maken aan de mooi geschreven zinnen, maar niet is minder waar. Daarbij, de schrijfstijl maakt het lezen van De spionne meer dan waard!