Recensie: Kolja RECENSIE

Recensie: Kolja - Arthur Japin

Pjotr Iljitsj (Petja) Tsjaikovski, de beroemde componist, en zijn broer Modest (Modja) nemen eind negentiende eeuw de acht jaar oude Nikolaj Hermanovitsj (Kolja) Konradi onder hun hoede. Kolja is doofstom, maar dankzij het strikte lesprogramma van de familie Hugentobler en de begeleiding van Modest, leert Kolja praten en liplezen.
Jaren later, wanneer Petja onverwacht overlijdt aan cholera, twijfelt Kolja aan de doodsoorzaak en start hij een zoektocht om te achterhalen wat er écht is gebeurd.   

Kolja is een historische roman die gebaseerd is op het echte leven van Pjotr en Modest Tsjaikovski en Nikolaj Konradi. Voor deze roman heeft Arthur Japin zich verdiept in allerlei historische naslagwerken (zoals het Tchaikovsky Research Project) en heeft hij geprobeerd om de aanloop naar Tsjaikovski's dood te reconstrueren zoals die hem het meest aannemelijk lijkt. Hierbij wisselt Japin steeds van tijdsperspectief tussen het verleden en het heden waardoor duidelijk wordt wat voor personen de broers Tsjaikovski waren en wat hun relatie is met Kolja. Daarnaast zorgt dit voor spanningsopbouw omdat je langzaamaan het mysterie ontrafelt rond de dood van Petja. Wanneer Kolja echter steeds dichter bij de waarheid komt, voel je dat hij wordt tegengewerkt en dat hij aan het twijfelen wordt gebracht of hij wel verder moet gaan met zijn onderzoek. 
Het taalgebruik van Japin is niet alledaags en is iets waar je wellicht even aan moet wennen, maar het past goed binnen de context en de tijd waarin het verhaal zich afspeelt.

Indrukwekkend aan het verhaal is om te lezen hoe het leven er in de negentiende eeuw in Rusland aan toe ging. Homoseksualiteit is een groot taboe en wanneer dit in de openbaarheid komt, wordt je naar een strafkamp in Siberië gestuurd.  De omstandigheden zijn hier zo slecht dat dit een levensgrote angst aanjaagt en er alles aan gedaan wordt om de geaardheid te verbergen. Er wordt gehuwd om dit te verbergen, maar zelfs ook zelfmoord gepleegd. Ondanks dat dit een paar eeuwen geleden is, lijkt er nog niet heel veel veranderd te zijn in Rusland. In 2013 is namelijk nog de anti-homopropagandawet aangenomen, die inhoudt dat het praten over homoseksualiteit waar jongeren bij zijn, of het dragen van uiterlijke kenmerken die verwijzen naar de niet-traditionele relaties strafbaar is, ook voor buitenlanders.

Het is tragisch om te zien hoe groot het contrast is tussen het leven van Pjotr Tsjaikovski en 'het leven na de dood'. Tijdens zijn leven had hij het zwaar met zijn geaardheid en was een gekwelde ziel die regelmatig zijn heil zocht bij helende bronnen en kuuroorden, terwijl er na zijn dood rijen mensen hem een laatste eer komen bewijzen en hij zelfs nu nog een groot en vooruitstrevend componist is.

Daarnaast is het erg indrukwekkend om te zien hoe Kolja zich ontwikkelt van een in zichzelf gekeerd, angstig, wantrouwend en contactgestoord jongetje naar een assertieve, zelfstandige en onderzoekende volwassene. Prachtig om te lezen is hoe Kolja leert om muziek te ervaren en hoe hij op deze manier toch de emoties die de muziek teweeg brengt, kan voelen.

Kolja is een indrukwekkende roman met veel diepgang: het snijdt nog altijd gevoelige onderwerpen aan als tolerantie rondom homoseksualiteit, het zet vraagtekens bij de dood van een van 's werelds meest geroemde componisten, het gaat in op contactname als basisbehoefte van de mens en is daarnaast een ode aan de taal en de muziek.

Dit was de Chicklit.nl recensie van Kolja - Arthur Japin.