Recensie: Laatste dagen op Ellis island RECENSIE

Recensie: Laatste dagen op Ellis island - Gaëlle Josse

"Het is op Ellis Island, die naargeestige alchemistische oven, dat zich het begin van die transformatie voltrekt, ja, op Ellis Island, grot van vergetelheid en onthechting, te midden van de woeste, winderige baren, die van het leiden en de wanhoop. Ellis Island, springplank naar een begeerd land en een te vervullen droom." 

In de periode 1892 tot 1954 kwamen miljoenen immigranten middels schepen aan op Ellis Island in de hoop hun leven voort te zetten in Amerika. Gaëlle Josse schreef erover in Laatste dagen op Ellis Island. Ze bedacht John Mitchell, directeur van het immigratiecentrum, en schreef een fictief verhaal over de laatste dagen van het centrum op Ellis Island.

De lezer leert John Mitchell kennen wanneer hij zijn laatste dagen op Ellis Island slijt. Over negen dagen zal hij het eiland waar hij jarenlang zijn functie vervulde definitief verlaten, om terug te gaan naar Brooklyn. Zijn functie zal niet langer bestaan. In die laatste negen dagen denkt hij terug aan de periode als directeur van het immigratiecentrum op Ellis Island.

In een openhartig verslag vertelt hij de lezer over zijn eerste vrouw Liz, die overleed aan een door de immigranten meegebrachte ziekte en over de twee keer dat hij een grens overschreed: met Nella en met Francesco. Tegelijkertijd laat hij zien welke verschrikkingen hij zag of hoorde als directeur van het centrum: "Via een smalle trap met glibberige treden, zo steil als een ladder, bereikten de passagiers het tussendek, onder in het schip. Daar wachtte hun een gruwelijke plek. Geen ventilatie, smalle kooien, mannen en vrouwen slechts gescheiden door smerige gordijnen, twee wastafels, geen drinkwater, walgelijk eten dat in enorme ketels werd aangevoerd en uitgestort in metalen gamellen, die de passagiers op eigen kosten hadden moeten aanschaffen."

In eerste instantie valt Laatste dagen op Ellis Island op vanwege de stilistische kracht. Josse gebruikt regelmatig prachtige metaforen of bijzondere vormen van beeldspraak: "Mijn eigen leven is me al raadselachtig genoeg, als een boek dat je denkt te kennen om op een dag te ontdekken dat het is geschreven in een vreemde taal." Krachtig daarbij zijn Josse's sterke opmerkingen en de openhartige blik van John Mitchell op de situatie.

De bijzondere openbaringen van de directeur in de roman maken het verhaal eveneens bijzonder. Mitchell toont niet alleen de mooie kant van het directeursleven, maar laat ook zien wat de immigranten meemaken. Bovendien toont hij ook de zwarte, wellicht nog indrukwekkendere kant van zijn leven als directeur. Dagelijks zag hij uitgemergelde, slecht verzorgde, verdrietige mensen. Het veranderde zijn leven. 

En juist die openhartigheid maakt Laatste dagen op Ellis Island sterk. Josse floreert en beschrijft hetgeen wat geschreven moest worden.

Recensie: Laatste dagen op Ellis island - Gaëlle Josse