Recensie: Tuin RECENSIE

Recensie: Tuin - Vincent van Meenen

Tuin gaat over een man die bij toeval in een (stads)tuin terechtkomt. Hij kijkt hier zijn ogen uit en is erg verbaasd dat deze tuin hem nooit eerder is opgevallen. Hoe meer tijd hij in de tuin en de aangrenzende serre doorbrengt, hoe meer hij eraan verknocht raakt. 

Als hij na een poosje ook in de tuin blijft overnachten, lijkt de man in een soort hallucinaire staat te verkeren, waarin niets meer is wat het aanvankelijk leek. Zelfs de tuin verandert van gedaante gedurende het verhaal. Toch blijft de tuin voor de man, maar ook voor de lezer, een rustpunt. Het is de plek van waaruit de man zijn leven de revue laat passeren. 

Vincent van Meenen beschrijft in Tuin de concrete kant van een tuin, een tuin zoals jij en ik die kennen. De bomen en planten die er groeien, het gras en de seizoenen die voorbij komen. Anderzijds is de symbolische kant , het abstracte van de tuin, ook heel nadrukkelijk aanwezig. Van Meenen blijft echter verslag doen in een taal die iedereen begrijpt. Dit doet hij op een poëtische manier, maar allesbehalve zweverig, hij vertelt zoals het is. “Ik  ontdek een composthoop tussen de lariks en de muur. Op microniveau vindt daar op dit eigenste moment een feestje plaats. Oude eierschalen dansen met gemaaid gras en ander groenafval kijkt toe. Hulde aan de kringloop, roepen de wormen.”

Als lezer kom je bar weinig te weten over de omgeving waar het verhaal zich afspeelt en over de personages. We weten dat de tuin zich in de buurt van een Europese grote stad bevindt en dat er af en toe mannen komen om snoeiwerkzaamheden te verrichten. We weten dat de hoofdpersoon een man is, hoe hij heet weten we niet. Ook zijn leeftijd wordt niet genoemd, maar het is aannemelijk dat het om een man gaat van middelbare leeftijd. De hoofdpersoon bivakkeert in de tuin in een vervallen serre. Hij houdt zich in leven met aardappelen, die door iemand in de serre zijn achtergelaten, en koffie. Aan het begin van zijn verblijf meet de man door middel van passen hoe groot de tuin is. Hiermee houdt hij, op zijn manier, enigszins grip op de werkelijkheid. Maar gaandeweg het verhaal wordt de tuin steeds groter. Of zijn het zijn stappen die steeds kleiner worden? Als lezer weet je alleen dat de tuin verandert gedurende zijn verblijf, en dat de werkelijkheid stukje bij beter naar de achtergrond verdwijnt. Alleen wat tastbaar en in de tuin aanwezig is, voelt voor de man als een werkelijkheid. 

Na een mislukte ontsnappingspoging uit de tuin, zit de man op een gegeven moment in de serre met een emmer op zijn hoofd. Het plenst buiten en de regen stroomt de serre binnen. De man benoemt de tuin tot zee en hij heeft alleen nog maar een ommuurd schiereiland tot z’n beschikking, de serre. Ontsnappen lijkt onmogelijk. En in dit gedeelte van het verhaal krijgt de man gezelschap van een koolmees. Vincent van Meenen heeft deze vogel erg menselijke trekjes gegeven. De koolmees eet van zijn koffieprut en aardappelschillen. “Aardappelschillen rondstrooien is mijn vorm van empathie. Mijn motto: het sterkste zal wel voor zichzelf zorgen, het zwakkere, daarnaar moet onze energie uitgaan. Ik strooi net genoeg schillen en maak zo mijn vriend van mij afhankelijk. Macht brengt het mooiste in de mens naar boven.”

Helaas voor de man, ontsnapt de koolmees. En de zee wordt een moeras, maar beter wordt het niet. Was hij nu toch maar ontsnapt. 

Tuin van Vincent van Meenen is een fabelachtige vertelling. Ruim 120 pagina’s over alleen maar een tuin, dat is knap gedaan. Al had het verhaal ook niet langer moeten duren. Het gevoel dat de hoofdpersoon gek geworden was en ‘ze niet allemaal op een rijtje had’ ging overheersen. Voor de lezer was het verhaal op sommige momenten moeilijk te doorgronden en stond het te ver af van de realiteit. Van Meenen onderving dit door weer een realistische beschrijving toe te voegen, waardoor beide werelden naadloos in elkaar overliepen. Als je niet tussen de regels door leest, verliest het boek zijn waarde. Maar dit moet je wel liggen.

Recensie: Tuin - Vincent van Meenen