Recensie: Een broer van ijs RECENSIE

Recensie: Een broer van ijs - Alicia Kopf 

'Broer van ijs, ik probeer te bedenken of het wel goed voor ons is om je hierop te voeren. Mama heeft je willen beschermen, daarom heeft ze je met stilte omhuld.' 

Alicia Kopf beschrijft in haar debuutroman Een broer van ijs haar reis door haar eigen leven. Doorspekt met kennis over de poolexpedities en de onderzoeken die gedaan werden naar aanleiding daarvan biedt de roman de lezer de kans weg te duiken in een wereld die de zijne niet is. De wereld van een vrouw, onthecht van haar familie. 

Kopf start haar verhaal door te vertellen dat haar hoofdpersoon zeven figuren zal zijn, waaronder een jonge vrouw met een bijbaan in een kledingwinkel, een docente, een regieassistente en een te dikke vrouw. Vervolgens mogen deze figuren – of een aantal ervan – het woord nemen. Zij vertellen over het leven dat geleid werd: het leven van een vrouw wiens broertje, M, autistisch is. Samen met Kopf en de lezer gaan zij op zoek naar de zin van het bestaan en de antwoorden op overbekende levensvragen.

In de driedelige roman onderbreekt Kopf haar relaas over haar leven geregeld met passages over poolexpedities en ontdekkingsreizigers die naar de polen gingen. Voornamelijk in het eerste deel voeren deze passages de boventoon. Het is aan de lezer de link te vinden met de verhalen over het leven van de hoofdpersoon zelf. De ijskap met alle geheimen lijkt symbool te staan voor het leven van de vrouw; even mysterieus en ogenschijnlijk onbreekbaar. 

Het metaforische karakter van het verhaal blijkt tegelijkertijd het vrijwel enige écht sterke punt: 'Regelmatig blijf ik in dit project steken. Voor mij zie ik dan niets dan wit. Daaronder is veel. Geluid van zeehonden. Wilde ik het over poolgebieden hebben? Of is het alleen de sneeuw die me fascineert?'

Wanneer in het tweede deel – IJsbergbibliotheek – de focus meer en meer verlegd wordt naar de herinneringen van de vrouw aan haar jeugd (waar onder de scheiding van haar ouders, de familieproblemen en de talloze mislukte liefdes) en haar familie, verzandt het verhaal langzaam maar zeker in het aloude riedeltje waarin alle problemen boven tafel dreigen te komen. De passages over het ijs, de Polen en de expedities blijven, hetzij in mindere mate.

In het derde deel van Een broer van ijs loopt de reis van de hoofdpersoon, zoals verwacht, naar een einde. Fysiek en mentaal lijkt ze haar geschiedenis achter zich te laten en neemt ze de lezer mee naar andere gebieden. Ook hier weer is Kopf uiterst metaforisch van aard, waarbij ze geslaagd en minder geslaagd weet te verwoorden wat de geschiedenis kan brengen.

De vergelijking met de poolexpedities, de zoektocht naar het leven, zijn wellicht vernieuwend; de rest van het verhaal blijft achterwege. Een broer van ijs blijft niet hangen. Het laatste woord betekent ook echt het laatste woord; het boek zingt niet na. De autistische broer vormt louter een opstapje naar het eigenlijke relaas over een onbevredigend leven. 

Recensie: Broer van ijs - Alicia Kopf