Recensie: De pruimenboom RECENSIE

‘De pruimenboom’ speelt zich af in Duitsland aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Christine werkt samen met haar moeder voor de rijke Joodse familie Bauermann. Christine komt uit een arbeidersgezin waar er hard gewerkt moet worden om eten op tafel te zetten. Dan wordt Christine verliefd op de zoon van de Bauermanns en net als hun liefde voor elkaar zich gaat ontwikkelen, doet de oorlog langzaam zijn intrede. Een nieuwe wet verbiedt Duitsers om voor Joden te werken en voor de Duitse Christine om een relatie te hebben met de Joodse Isaac. Het stadje waar ze wonen krijgt het zwaar te verduren; voedseltekorten en bombardementen zijn aan de orde van de dag. Christine probeert Isaac te helpen, maar ze worden betrapt en afgevoerd naar een concentratiekamp en hun liefde krijgt een steeds kleinere kans om de verschrikkingen van de oorlog te overleven.

De beschrijvende stijl van Ellen Marie Wiseman heeft het effect dat je het verhaal vanaf de eerste bladzijde wordt ingezogen. Vooral de omgeving wordt uitgebreid omschreven. De keerzijde van deze stijl is dat tijdens spannende stukken het tempo uit het verhaal wordt gehaald, waardoor je soms stukken over gaat slaan.

Tijdens het lezen vergeet je af en toe dat het gaat om het leven van een gezin in Duitsland. Dit verhaal had zich net zo goed af kunnen spelen in Nederland. Generaliseren kan niet, want veel Duitse gezinnen waren tegen de nazi’s en moesten alles op alles zetten om te overleven. Ze leerden al snel om vooral niet de aandacht van de Gestapo te trekken, want dan loop je het risico gearresteerd te worden. De vader van Christine wordt opgeroepen voor het leger en door middel van een illegale radio blijven ze op de hoogte van het ‘echte’ nieuws in plaats van de propaganda van de Duitse radiozender. Niets in deze roman wordt geromantiseerd; arrestaties, werkkampen, honger, ziekte, angst, dood en verkrachting komen allemaal aan bod.

De personages zijn net zo goed en uitgebreid beschreven als de rest van het verhaal. Je krijgt respect voor moeder Rosa die zo haar best doet om haar gezin levend te houden en vader Dietrich die het leger in moet en tegen de Russen moet vechten.

Christine is een sterk hoofdpersonage. Je wordt tijdens het lezen overspoeld door haar angst en wanhoop om de man te redden waar ze zo veel van houdt.  

Het verhaal heeft een diepe indruk op me gemaakt. Ellen Marie Wiseman liet zich voor deze debuutroman inspireren door de kindertijd van haar Duitse moeder en veel delen uit dit verhaal zijn op waarheid gebaseerd. ‘De pruimenboom’ is zonder meer één van de beste romans over de Tweede Wereldoorlog door zijn originaliteit en hoe duidelijk het wordt dat Duitser zijn, niet betekent dat je ook een nazi bent.