Recensie: Stuurloos RECENSIE

“‘Pappie dood.’ Het werd nog erger. ‘Adda dood. Bygga dood.’ Met een diepe zucht omklemde het kleine meisje het been van haar oma. ‘Allemaal dood.’ Ze begon zacht te snikken.” 

Yrsa Sigurdardóttir brengt met Stuurloos haar zesde thriller uit in de serie over advocate Thóra. Sigurdardóttir won eerder de Petrona Award voor beste Scandinavische misdaadroman met Brakið. Maar met Stuurloos haalt ze deze top niet. Haar boeiende, goed opgebouwde misdaadverhaal mist de emotionele aantrekkingskracht, waardoor het verhaal niet de spanning meebrengt die het had kunnen doen.

In de haven van Reykjavik arriveert een jacht zonder passagiers aan boord. De ouders van Ægir staan met zijn jongste dochter, Sigga Dögg, tevergeefs wachten op hun zoon. Om hun kleindochter verder te kunnen verzorgen, roepen ze de hulp in van advocate Thóra. Zij moet de verzekering van Ægir en zijn vrouw Lará los zien te krijgen. Echter, Thóra wil het naadje van de kous weten. Wat is er met het gezin van Ægir gebeurd? Waar is de kapitein en waar zijn de bemanningsleden? Langzamerhand neemt ze de rol van politieagente op zich, zoekt ze contact met ex-bemanningslid Snævar en probeert ze te achterhalen wat er gebeurd is op het plezierjacht van kapitein en zijn vrouw Karítas.  

Tegelijkertijd toont Sigurdardóttir ons Ægirs verhaal. Middels het perspectief van de jonge vader brengt ze ons terug naar de reis met Lady K. Ægir neemt zijn gezin mee op het plezierjacht, om zo terug te kunnen naar Reykjavik. Al snel lijkt de reis geen plezierreis te worden. Nadat het schip stil komt te liggen, door een aanvaring met een container, ontstaan de problemen. De mysterieuze gang van zaken rondom Karítas, het lijk in de vriezer dat plots in het water terechtkomt en de technische mankementen bezorgen Ægir een naar onderbuikgevoel: zijn familie is niet langer veilig. Wat een pleziertrip had moeten worden, dreigt uit te lopen op een helse reis. 

De goed gekozen parallelle constructie zorgt voor de nodige spanning in het verhaal. Steeds weer gunt Sigurdardóttir de lezer informatievoorsprong en creëert ze tegelijkertijd een unieke vorm van informatievoorziening. Als lezer weet je meer dan welke hoofdpersoon ook: je ervaart het verhaal van Ægir en je weet de kennis die Thóra heeft. Daarbij grossiert de schrijfster in het gebruik van cliffhangers, waardoor de misdaadroman uitnodigt tot verder lezen: “Hoe vielen anders de kleine voetjes aan de andere kant van het bed te verklaren, gestoken in Hello-Kitty-sokken?” Ook alle op het oog futiele verhaalelementen maken het verhaal uiteindelijk verrassend en onvoorspelbaar. Niet eenmalig word je tijdens het onderzoek op het verkeerde been gezet.

Hoewel Stuurloos een tot in de details doordacht en op het oog spannend verhaal bevat, weet Sigurdardóttir niet geheel te overtuigen. Het verhaal ademt kennis. Kennis over het schippersleven, kennis over de advocatenwereld, maar toch blijven het bijbehorende gevoel en de emoties achter. De benauwende omgeving waar Ægirs familie in leeft werkt vooral benauwend bij de familie en ook de personages blijven slechts van papier. Zo is het onbegrijpelijk dat Ægis vrijwel niet aan zijn jongste dochter Sigga denkt. Ook de wonderlijke rol van Thóra – ze krijgt als advocate wel een heel veel informatie van de politieagenten – en de bijzondere houding van assistente Bella zijn hoogst opmerkelijk: “Hoor eens, ik besef dat het me niet is gelukt om het kopieerapparaat voor het weekend terug te krijgen, maar ben je bereid de internetupgrade te ruilen voor informatie over Aldís?”  De nuchtere houding van kapitein Thráinn na de vondst van het lijk - “Natuurlijk gelden er wetten op zee. (…) Doe de vriezer maar weer dicht.”- , is louter te plaatsen door eerdere, onnatuurlijke opmerkingen: “En trouwens, wat zou er in ’s hemelsnaam mis kunnen gaan?”

Langzaam maar zeker komen beide verhaallijnen ten einde. Waar het grootste deel van het verhaal meer misdaad dan thriller is, neemt Stuurloos in het slot thrillerachtige vormen aan. Er ontstaat een waar spookverhaal op een horrorschip. Met een verrassende plottwist waarbij Sigurdardóttir alle puzzelstukjes een plaats geeft, weet ze, middels een Baantjerachtige setting het verhaal op te lossen. Menig misdaadfan zal dan ook zijn hart op kunnen halen. Stuurloos bevat zeker een goed en spannend verhaal, maar mist de broodnodige emotionele aantrekkingskracht: de kers op de taart.