Recensie: Het laatste schilderij van Sara de Vos RECENSIE

Het laatste schilderij van Sara de Vos is opgebouwd uit drie verhaallijnen die, door de tijd, los van elkaar staan. De lezer volgt het levensverhaal van Sara de Vos, een schilderes uit de Gouden Eeuw. Haar verhaal speelt zich af in 1637, het jaar waarin haar man haar verlaat om aan zijn schulden te ontsnappen. Het jaar waarin ze ‘Aan de rand van een bos’ schilderde. Dit schilderij wordt gekocht door Pieter de Groot. ‘Aan de rand van een bos’ blijft eeuwenlang familiebezit van de familie de Groot en hangt in de jaren vijftig boven het bed van Marty de Groot. Totdat Marty op een nacht merkt dat er iets niet klopt. Hij haalt het hem zo vertrouwde schilderij van de muur en ontdekt dat het een vervalsing is. Hij neemt een privé detective in de arm die hem naar Eleanor Shipley leidt. Haar besluit om de vervalsing te schilderen was het slechtste besluit van haar leven. Het achtervolgt haar en het brengt haar leven op een kantelpunt wanneer beide schilderijen worden ingediend voor een door haar georganiseerde tentoonstelling in Sydney in 2000.

De drie belangrijkste personages zijn met elkaar verbonden door ‘Aan de rand van een bos’. Dominic Smith gebruikt het schilderij als een leidend motief in het verhaal. ‘Aan de rand van een bos’ brengt een verandering in het leven van de drie belangrijkste personages. Het is een keerpunt in hun levens. Het schilderij verbindt de personages met elkaar over de barrière van de tijd heen. Dit gegeven raakt ook aan de meer universele waarde van kunst, dat het kijken naar een eeuwenoud schilderij de toeschouwer verbindt met de schilder. De vervalsing zorgt er echter voor dat deze intimiteit voor Marty verstoord wordt, terwijl hij Eleanor juist des te meer met Sara de Vos verbindt. Dit spel tussen de personages en de twee versies van het schilderij maakt Het laatste schilderij van Sara de Vos een erg interessant boek.

Het laatste schilderij van Sara de Vos is een rustig voortkabbelende roman. Smith slaagt er goed in de verschillende tijdperken waarin de verhaallijnen spelen te beschrijven. Hij heeft veel onderzoek gedaan naar de werkwijze van schilders in de Gouden Eeuw, van restaurateurs en conservators, dat is zeker. Doordat er steeds gewisseld wordt van tijd en perspectief blijven de personages echter wel op afstand van de lezer. Dit maakt dat de roman minder meeslepend is dan het had kunnen zijn. De lezer wordt op een veilige afstand gehouden, ook daarin komt die universele waarde van kunst terug. Het is de taak van de kijker om emotie in het schilderij te leggen, zo is het ook aan de lezer om zich in te leven in deze roman.