Recensie: Verlamd RECENSIE

“Vandaag gaat het beginnen, Boppe. Eindelijk.” Wat is er spannender dan een heus detectiveverhaal op Terschelling? Gerard van Gemert gebruikt dat concept in zijn nieuwste jeugdboek Verlamd. De woorden op de achterflap spreken boekdelen: “Het bloedstollende eerste boek van de nieuwe jeugdthrillerserie ‘Eilandgeheimen’.” Helaas maakt Van Gemert zijn rol als echte thrillerauteur niet waar. Verlamd is weliswaar spannend en aantrekkelijk, maar mist het ‘bloedstollende’ element door het flinterdunne verhaal waarin alles in één keer lijkt te lukken. Van Gemert nodigt de lezer niet écht uit zelf op zoek te gaan naar de dader.

Jesper woont met zus Wendy en broertje Arvid en zijn ouders op Terschelling sinds zijn vader zijn baan als rechercheur op het vaste land heeft opgegeven. Het is meivakantie wanneer Wendy een weekje thuiskomt vanuit het revalidatiecentrum. Bijna een jaar geleden werd ze aangereden en liep ze en dwarslaesie op. Nu, bijna een jaar later, neemt de dader contact op met Jesper. Om te voorkomen dat er iets ergs met Arvid of Wendy gebeurt, moet Jesper diverse opdrachten voor de dader uitvoeren. Eén tegen één.

“Je krijgt drie dagen om te achterhalen wie ik ben en om te voorkomen dat ik mijn werk afmaak.” Met deze woorden belooft Van Gemert een ware detective en start hij een spannend verhaal. Hij neemt de lezer mee in het leven van Jesper en bouwt daarbij de spanning direct goed op door Jesper een geheimzinnig cassettebandje te laten krijgen. Op dat bandje staat een verschrikkelijke boodschap. Waar het verhaalconcept in de beginselen doet denken aan Test van collega-schrijver Mous, weet Van Gemert met de toevoeging van de geheimzinnige e-mails van de dader een eigen draai aan het bestaande concept te geven. Personages als de mysterieuze Benjamin en de nieuwsgierige Arvid komen het verhaal daarbij ten goede. Ook het hoge verhaaltempo in Verlamd zorgt ervoor dat de lezer geïnteresseerd blijft. Van Gemert lijkt alle benodigdheden voor een goed boek te hebben ingezet.

Toch slaat Verlamd niet echt aan. Van Gemert geeft de lezer simpelweg te weinig input om het verhaal zelf te construeren en op zoek te gaan naar de dader. Het gevolg is dat de lezer het verhaal gelaten leest, in plaats van actief en vol verwachtingen. Ook de opdrachten die Jesper krijgt, nodigen niet echt uit tot een zoektocht. Hij lijkt alles in één keer te vinden of te krijgen, hoeft er zelf amper wat voor te doen. Het toevalsgehalte in het verhaal wordt daardoor zo hoog dat het voor eenieder ongeloofwaardig dreigt te worden. Een echte detective weet halverwege het boek al ongeveer hoe het verhaal zal verlopen. Daarbij weet Van Gemert van de personages niet echt levende wezens te maken. Ze blijven behoorlijk eentonig, waardoor het voor de lezer moeilijk wordt echt medeleven met ze te krijgen. Ze voelen te verzonnen.

In de slotpassages weet Van Gemert zijn verhaal toch naar een hoogtepunt te brengen. In de laatste hoofdstukken, waar het verhaaltempo hoog ligt en actiespanning domineert, laat hij de oplossing uit de lucht vallen en binnen een paar bladzijden lijkt Jesper zijn opdrachten te hebben voltooid en de dader te hebben ontmaskerd. Met een gekunstelde en zeer abrupte opening in het verhaal, “ ‘O ja, wacht.’ Benjamin knipte met zijn vingers en ging vlak voor Jesper staan. ‘Weet je wat echt raar is?’” lijkt alles ineens opgelost. Spannend? Ja. Logisch? Nee, zeker niet. Waar Van Gemert ruim 150 bladzijden nodig heeft gehad voor de aanloop van het verhaal, blijft de lezer na de twintig bladzijden ontknoping achter met een onvoldaan gevoel. Het ging te makkelijk, het was te logisch.

Verlamd bevat in de kern een interessant verhaal, maar het gebrek aan echte detective-elementen zorgt ervoor dat het verhaal niet meer is dan een boeiend en spannend jongerenverhaal. Van Gemert nodigt de lezer niet uit echt op onderzoek te gaan, maar laat hem gelaten lezen en genieten van een verhaal met een hoog tempo.