Recensie: De onschuldige moordenaar RECENSIE

Het was december 2015 en Netflix bracht ons de serie ‘Making a murderer’. Vanaf dat moment was Amerika, en ook de rest van de wereld, in de ban van het verhaal van Steven Avery. In tien afleveringen kreeg je een kijkje in de wereld van Wisconsin, waar Steven Avery achttien jaar in de gevangenis heeft gezeten voor een verkrachting. Hij blijkt onschuldig, wordt vrij gelaten en spant een rechtszaak aan tegen Manitowoc County. Kort hierna wordt hij beschuldigd van de moord op journaliste Teresa Halbach. In de serie is te zien hoe de rechtszaak en het onderzoek verloopt, waarbij bizar genoeg dezelfde ambtenaren betrokken zijn als bij zijn eerste arrestatie. Nog altijd is de vraag: Is hij schuldig of onschuldig voor de moord op Teresa? Schrijver Michael Griesbach borduurt in dit true crime boek, De onschuldige moordenaar, voort op de tv-serie. Hij was toentertijd openbaar aanklager en overtuigd van Steven zijn onschuld. In dit boek gaat hij in op het Amerikaanse rechtssysteem en de zaak van Steven Avery, waar hij nauw bij betrokken is en was.

Net als de rest van de wereld was ik geïntrigeerd door het verhaal van Steven Avery. De serie, bestaande uit tien afleveringen, waren binnen no time gekeken, en de kijker bleef achter met een raadsel: Heeft hij het nu wel of niet gedaan? Er is sprake van een duidelijke partijdigheid van de strafpleiters, rechters, juryleden én zeker ook van de documentairemakers. Iets wat Michael Griesbach duidelijk benoemd in zijn boek. Oftewel, ik was nieuwsgierig om hier meer over te lezen. 
De onschuldige moordenaar bestaat uit drie delen. Deel 1 gaat in op de verkrachtingszaak, waar Steven onschuldig voor is verklaard. Dit zorgt ervoor dat deel 1, ongeveer de eerste 153 pagina’s, voornamelijk herhaling is van de tv serie. Enigszins jammer, maar eigenlijk kan het ook niet anders. De verkrachtingzaak is de basis voor het verdere verhaal.

Er is zo’n sterk verband tussen het een en het ander, dat Michael Griesbach ook dit deel moet behandelen in zijn boek. Ondanks dat er dus sprake is van herhaling, blijft het intrigerend en bizar om te lezen en geeft het boek ook meer details als de tv serie (ter vergelijking: in de tv-serie wordt er één aflevering gewijd aan de verkrachtingszaak, in dit boek ongeveer 153 pagina’s). Zodra Michael Griesbach zelf in beeld komt in het verhaal, wordt het nog interessanter. Vanaf dat moment wordt dit boek meer dan een objectieve beschrijving van gebeurtenissen. De lezer volgt nu het verhaal vanuit Michael zijn oogpunt. Zijn gedachten en emoties vormen een mooie toevoeging.

De oprechte betrokkenheid van de schrijver bij de Steven Avery-zaak is daarin overduidelijk en hartverwarmend. Michael zet iedere minuut van zijn werktijd en vrije tijd in voor deze zaak en zet door om helder te krijgen wat er tijdens dit proces nu allemaal is gebeurd. Hebben zijn collega’s nu lopen knoeien? Hebben zij bewust dingen achter gehouden om ervoor te zorgen dat Steven als schuldige zou worden aangewezen? Zeer knap is hoe Michael Griesbach de taaie en complexe stof van de werking van het rechtssysteem weet te vertalen naar simpele, begrijpelijke woorden. Ook voor iemand die geen kaas heeft gegeten van rechten, misdaadzaken en juridische processen is dit boek goed te volgen.

Deel 2 gaat over de periode nadat Steven vrij is gesproken van de verkrachtingszaak. Dit deel is met name interessant, omdat Michael bij de politie is komen te werken en hij komt erachter dat er het een en ander niet klopt aan de verkrachtingszaak. Ook al werkte Griesbach op het moment van het proces niet daar, toch is het indrukwekkend hoe kritisch hij durft te kijken naar wat later zijn eigen werkplek is. Een krachtig citaat uit het boek: “Het komt niet vaak voor, maar wat hier gebeurde is een goed voorbeeld van wat er gebeurt als de politiemensen en aanklagers hun opdracht uit het oog verliezen en er zo van overtuigd raken dat wat zij doen juist is, dat het ze niet uitmaakt hoe ze hun doel bereiken”.

In deel 3 van De onschuldige moordenaar gaat Michael Griesbach ons eindelijk vertellen over de zaak waar het allemaal om draait, en waar de titel van dit boek ook naar verwijst: de moordzaak van Teresa Halbach. Deel 3 is, in verhouding met deel 1 en 2, erg kort en bondig. Dit is jammer, want voor velen is dit juist het meest interessante om over te lezen. Hier laat schrijver Michael wat mij betreft kansen liggen. Opmerkelijk is vooral hoe de schrijver ons in deel 1 overtuigde van Steven zijn onschuld, in deel 3 doet hij zijn uiterste best om de lezer te overtuigen van zijn schuld. Waarom Michael ‘ineens om’ is, wordt niet geheel duidelijk. Al stipt hij wel een aantal feiten aan waaruit volgens hem blijkt dat Steven na zijn vrijlating het verkeerde pad op is gegaan, toch voelt de omschakeling vrij abrupt. Oplettende Making a murderer-kijkers zullen ook zien dat er in deel 3 het een en ander wordt ‘over geslagen’. Zo komt Brendan Dassey maar zeer beperkt aan bod, terwijl zijn verhoor en rol in het geheel uitermate boeiend is. De manier van verhoren, de pushende en suggestieve vragen van de poltie, zijn mij enorm bijgebleven.

Al met al is De onschuldige moordenaar een interessant boek voor de liefhebber van true crime en de volgers van de Steven Avery zaak & de Making a murderer serie. Ook zonder het kijken van de tv-serie is dit boek prima te lezen, trouwens! Dit verhaal is en blijft zo bizar, dat je bijna zou vergeten dat het echt is..

O ja, sinds de Making a murderer ‘hype’ heeft Steven een nieuwe advocate en binnenkort verschijnen er een tweede seizoen van de serie. De advocate claimt nieuw bewijs te hebben dat de onschuld van Steven Avery gaat bewijzen.