Recensie: Niet zonder mijn zoon RECENSIE

Houden van lezen betekent dat je kan verdwijnen in een andere wereld, een wereld die niets met jezelf te maken heeft. Je kan buiten jezelf treden en meemaken hoe een ander leven eruitziet. In Niet zonder mijn zoon van Sophie Kasiki betekent het dat je in de wereld van de Islamitische Staat terechtkomt. De kranten staan bomvol van nieuws over de IS. Allerlei politieke dimensies worden besproken en het conflict wordt van alle kanten belicht. De Franse Sophie geeft je de kans om werkelijk even deel te zijn van het verhaal. Deze waargebeurde roman is gecentreerd rondom haar keuze om samen met haar zoon naar Syrië te vertrekken. Het verhaal laat haar beweegredenen zien, de wereld waarin ze terechtkwam en haar weg terug naar Frankrijk.

Niet zonder mijn zoon is een zeldzaam, indringend en genuanceerd verhaal. Door een open en persoonlijke schrijfstijl ben je na één pagina al in de roman getrokken. Sophie vertelt over haar afkomst en jeugd. Ze probeert uit te leggen wat haar ertoe heeft bewogen haar leven compleet om te gooien. Ze vertelt over alle pijn, verdriet en moeilijkheden die ze in haar eigen leven ervaart. Gevoelens die voor veel mensen herkenbaar zijn. Ze werkt als sociaal werkster in een buurthuis waar drie jongens naar Syrië zijn vertrokken. Ze heeft een nauwe band met de jongens en de familie en na hun vertrek blijft ze met ze in contact. Zij bieden een oplossing voor al haar problemen; Syrië wordt voorgesteld als een paradijs.

Sophie probeert uit te leggen hoe vatbaar ze was voor de verhalen van de jongens en hoe nodig ze het had om een oplossing, een uitweg, uit haar eigen leven te vinden. En dat boden zij haar aan. Door haar wordt een onbegrijpelijke keuze opeens een stuk makkelijker te begrijpen. Maar, al snel na aankomst in Syrië beseft ze dat ze de grootste fout uit haar leven heeft begaan. Ze heeft niet alleen haar eigen leven in gevaar gebracht, maar ook die van haar zoon. Haar enige doel wordt zorgen dat haar zoon weer veilig thuiskomt.

De weken die Sophie in Syrië doorbrengt, zijn zeer beklemmend en angstaanjagend. Ze wil weg, maar mag niet weg. Die sfeer weet ze heel goed over te brengen, waardoor je maar door blijft lezen en het boek binnen no-time uit hebt. Je voelt haar angst, haar paniek en bovenal haar bezorgdheid om haar zoontje. Ook wordt je geraakt door haar kracht. Deze kracht zorgt ervoor dat ze terug kan komen van een slechte keuze. Je leeft als lezer enorm met haar mee. Tegelijkertijd is het zeer fascinerend om te lezen. Niet alleen om inzicht te krijgen in mogelijke beweegredenen voor het afreizen naar Syrië maar ook om meer inzicht te krijgen in het (dagelijkse) leven in Raqqa. Al snel wordt duidelijk voor Sophie dat het allesbehalve een paradijs is. Deze wereld heeft ze op papier kunnen zetten; wat ons een, misschien wel unieke, inkijk in het leven daar geeft.

Doordat Sophie het lef heeft gehad haar verhaal op te schrijven, kunnen wij nu een beter beeld krijgen van wat er kan schuilen in de mensen die naar Syrië vetrekken. Hoe problemen in eigen leven en een zoektocht naar zingeving een aanleiding kunnen zijn, hoe mensen gehersenspoeld kunnen worden en hoe het leven er in Raqqa uit kan zien. Het ingewikkelde conflict wordt er niet per se duidelijker op, maar het wordt door verhalen als deze wel persoonlijker gemaakt. De (voor vele mensen) ver-van-mijn-bed-show wordt door Niet zonder mijn zoon iets dichterbij gebracht.