• onze waardering

Recensie: Het Recht van de Radch  RECENSIE

Uitgeverij Luitingh Sijthoff brengt in 2015 de Nederlandse vertaling van Ancillary Justice van Ann Leckie uit. Het sciencefictionverhaal van de debutante heeft op dat moment in eigen land al veel stof doen opwaaien en meerdere nominaties op haar naam staan. Wordt de Nederlandse Het Recht van de Radch net zo’n succes?

“‘Ik ben,’ zei ik, ‘zoals Anaander Mianaai me heeft gemaakt. Anaander Mianaai is zoals zij is gemaakt. We zullen allebei de dingen doen waarvoor we zijn gemaakt. De dingen die ons te doen staan.’”

In Het Recht van de Radch neemt Leckie de lezer mee naar het toekomstige rijk de Radch en vertelt ze het verhaal van Breq. Anaander Mianaai is de leider van het grootse rijk en na jaren van oorlog en verderf heeft zij meer macht dan eenieder zich zou wensen. Wie binnen het rijk leeft, heeft een betrekkelijk goed leven. Echter, alle buitenstaanders en werknemers gaan gebukt onder Mianaai en haar macht.

Breq is één van de soldaten binnen het rijk. Wanneer ze als soldaat gestraft wordt en al haar lichamen, op een na, verliest, is ze vastbesloten wraak te nemen op Mianaai. Twintig jaar na haar verlies wil ze haar wraakplan uitvoeren en gaat ze op jacht naar alle lichamen van de machtigste vrouw, met een doel: elk lichaam uitroeien. Tijdens haar reis ontmoet ze de zwaargewonde Seivarden. Ze verzorgt hem, neemt hem mee en betrekt hem bij haar gevaarlijke plannen.

Om de lezer Breqs plannen te laten begrijpen, start Leckie een tweede verhaallijn, twintig jaar eerder, waarin ze de geschiedenis van Breq uiteenzet. Waar dit, naar mate het verhaal vordert een gunstige uitwerking heeft op het verhaal, zorgt het de eerste honderd bladzijde voor veel opstartproblemen. Leckie confronteert de lezer met een compleet nieuwe wereld die in veel opzichten niet overeenkomt met de onze: mensen zijn geen mensen, machines blijken menselijke eigenschappen te bezitten en alles speelt zich af in een toekomstige ruimtewereld.

Met de twee verhaallijnen, waarbij Leckie onaangekondigd wisselt van tijd, perspectief en plaats, overlaadt ze de lezer met zoveel nieuwe en belangrijke informatie, dat het verhaal maar moeilijk blijft hangen. Tevens ontneemt ze de lezer de kans direct sympathie te kweken voor Breq. In beide verhaallijnen lijkt de lezer met een emotioneel onaantastbaar wezen te maken te hebben, dat zich in beide werelden compleet anders gedraagt.

Wanneer de verhaallijnen meer naar elkaar toegroeien, en voor de lezer duidelijk wordt wie Breq is en waarom ze is zoals ze is, wordt de essentie van de door Leckie gekozen verhaalstructuur duidelijk. Langzaam maar zeker ontstaat een boeiend verhaal vol maatschappijkritiek, waar de lezer nog ruim driehonderd bladzijden van kan genieten. Met een verzonnen wereld uit Leckie kritiek op de huidige maatschappij waarin machtsmisbruik, corruptie en beschaving en uitsluiting onderwerpen zijn waar je je ogen niet voor kunt sluiten: “Wie Radchaai is, is beschaafd.” Met de sciencefictionwereld van Breq raakt ze soms akelig dicht onze eigen wereld en houdt ze ons meer dan eens een spiegel voor. Een spiegel waar we vanaf gepaste afstand in kunnen kijken vanwege de emotionele afstand tot het verhaal.

Hoewel Leckie haar uiterste best doet spanning in Het Recht van de Radch aan te brengen, weet ze de lezer toch niet geheel mee te sleuren in Breqs leven. Het gat tussen ‘wij’ en Breq blijkt daarvoor simpelweg te groot. Je raakt emotioneel niet betrokken en uitingen als “Ik antwoordde door een mond van Eerste Var” zorgen eerder voor vervreemding dan toenadering. Leckie laat de lezer keer op keer duidelijk merken dat hij of zij met een sciencefictionwereld te maken heeft.

Tegen het einde van het verhaal richt Leckie alle pijlen op de eerste confrontatie tussen Breq en Mianaai en nadert ze het punt waar de lezer al zo lang op wachtte. Het lijkt een nakomertje in het boek, slechts weinig pagina’s worden eraan gewijd. Echter, de zorgvuldige opbouw van het verhaal en de goed doordachte achtergrond zorgen ervoor dat de lezer écht begrijpt wat er gebeurt en waarom dat gebeurt. En dat nakomertje wordt vast verder uitgewerkt. Op naar deel twee. 

 

Het recht van de Radch

  • Onze waardering:

             
  • Members waardering:

    1  2  3  4  5 
    (0 stemmen)
  • Omschrijving:

    Op een afgelegen planeet nadert een persoon die zich Breq noemt het einde van haar missie.

    Breq is meer dan ze lijkt, en minder dan ze was. Jaren geleden was zij Recht van Toren, een kolossaal ruimteschip met een artificiële intelligentie die duizenden ingelijfden met elkaar verbond onder het bewind van de Radch, het rijk dat het heelal aan het veroveren is.

    Door een verraderlijke daad is dat alles haar afgenomen, en nu heeft Breq nog maar één kwetsbaar lichaam over. En nog maar één doel in haar leven: wraak te nemen op Anaander Mianaai, de bijna-onsterfelijke heer van de Radch die over veel meer dan één lichaam beschikt...

Meer info

Nieuwste artikelen

  • Met hart en ziel - Katarina Widholm

  • De geest in het plafond - Emily Jackman

  • Een schot in de roos - Iris Visser

  • Drie dagen in augustus - Anne Stern

  • Valentijn Kraai en meneer Dood – Jenny Spangler

Gerelateerde artikelen

  • Recensie: Het Zwaard van de Radch

Zoek in artikelen