Recensie: Bloed krijg je er nooit meer uit RECENSIE

Na Zondagsgeld, Retour Palermo, Het geschenk en De volcontinu ligt er nu Bloed krijg je er nooit meer uit: een prachtige roman van Philip Snijder. De auteur  is geboren in Amsterdam, waar hij opgroeide in een oude volksbuurt. Snijder studeerde Italiaans en werkte onder andere bij een schoonmaakbedrijf, boekhandel, jeugdhotel, universiteit, café en culturele instelling. Hij publiceerde een paar verhalen over zijn jeugd in het literaire tijdschrift De Tweede Ronde.

In Bloed krijg je er nooit meer uit kijkt de ik-figuur terug op zijn jeugd, nadat zijn zusje die nacht gestorven is. Waarom had hij geen band met haar? Waarom is hij nooit de broer, de zoon en de oom geweest die hij had kunnen zijn? Hoe komt het dat hij Francien eigenlijk helemaal niet kent? Waarom heeft hij zijn hele gezin eigenlijk weggegumd uit zijn leven?

Bloed krijg je er nooit meer uit ademt een intense schaamte. In twaalf hoofdstukken vertelt de ‘ik’ over de gebeurtenissen op de maandag en de dinsdag. De maandag, waarop hij ‘s avonds laat gebeld wordt door zijn tante met de mededeling dat hij naar het ziekenhuis moet komen omdat er ‘iets’ met zijn ‘zussie’ is. De hele familie is al opgetrommeld, alleen hij ontbreekt nog. De vraag van de taxichauffeur: ‘Houdt u veel van haar?’ zorgt voor een eerste huilbui en het antwoord: ‘ja. Maar daar heeft ze de laatste vijfentwintig jaar verdomd weinig van gemerkt.’ komt hard aan. Op de dinsdag is de ‘ik’ voor het eerst in het huis van zijn zojuist overleden zus. Hij kan niet langer ontkomen aan zijn herinneringen, die zich ongevraagd opdringen als hij door het huis loopt.

Op een geraffineerde manier vertelt Snijder zijn verhaal en weet hij de lezer vanaf de eerste pagina te boeien. Het proloog is soms hilarisch en zet de toon. Als lezer hebben we natuurlijk al lang door waar het op uit gaat draaien, maar de naïeve manier waarop de kleine Ik de liefdesavonturen van zijn ouders beleeft maakt het spannend. Tegelijkertijd is het natuurlijk diep triest: een klein jochie dat niets anders kan denken dan aan een gevecht van leven op dood, omdat hij gewend is dat zijn ouders altijd ruzie maken. Doodsbang, terwijl hij bedenkt hoe hij zijn moeder moet redden.

Heel slim zorgt Snijder ervoor dat de lezer nieuwsgierig blijft. Zinnen als: ‘Misschien is het omdat ik mijn aandacht wil weghouden bij wat er zich binnen in mij afspeelt, bij de pijn, de schaamte, de herinneringen die ik daar maar net onder de vloer weet te houden, (...)’ en ‘de schaamte bonkte even dreigend tegen het plafond van zijn kerker.’ Als lezer zit je op het puntje van de stoel. Prachtig, zulke zinnen met mooie en originele beeldspraak. Ontwapenend is de zelfspot die de ik-figuur aan de dag legt. Het zorgt ervoor dat je toch sympathie voor hem blijft voelen, ondanks het feit dat hij zich niet van zijn beste kant heeft laten zien. Daarbij blijft het verhaal ook lichtvoetig en behapbaar.

Wat de ik-figuur ook interessant maakt is de manier waarop hij feit en fictie met elkaar verbindt. Doorlopend verzint hij iets om open plekken in zijn relatie met zijn zus en met anderen op te vullen. Natuurlijk weet hij niet zeker of Francien mishandeld werd in haar huwelijk, maar hij neemt het maar aan. Net zo min weet hij zeker dat ze dronken tegen de verwarmingsketel is gevallen: ook hier heeft hij een levendige fantasie. Aangezien hij haar leven niet echt heeft meegemaakt, kan hij niet anders dan aannames maken. En die constatering doet pijn.

Tijdens het lezen dringt de vraag zich onherroepelijk op: wat zijn de overeenkomsten tussen de ik-figuur en de schrijver zelf. Natuurlijk zijn er elementen aan te wijzen, maar veel interessanter is het wellicht om dat helemaal niet te willen weten. Het voegt niets toe, het maakt het boek niet nog interessanter. De ik-figuur is boeiend genoeg en voor de rest vullen we het gewoon zelf wel in. Net als de ik.

Bloed krijg je er nooit meer uit is een aanwinst voor de Nederlandse literatuur.