Recensie: Het vogelhuis RECENSIE

‘In dit boek vermeng ik feiten over haar leven, en verhalen uit haar werk, met fictie.’ Eva Meijer beschrijft in Het vogelhuis het leven van Len Howard. Ze neemt de lezer mee naar de ‘Bird Cottage’, het huisje waar Gwendolen onderzoek deed naar de vogels.  

De lezer maakt rond het jaar 1900 kennis met de jonge Gwendolen. Lange tijd groeit het jonge meisje op in een dorpje, tussen de vogels. Wanneer ze 21 jaar is, ontvlucht ze haar ouders en zusje Olive. Ze vertrekt naar Londen om daar een groot violiste te worden en verruilt haar plattelandsleven voor de stad. Echter, helemaal aarden kan ze daar niet.

Wanneer ze in 1918 terugkeert naar haar familie, blijkt ook dat huis niet meer echt haar huis te zijn. Ze zet haar leven voort in Londen. Tot het jaar 1937: ‘Ik dacht dat ik hier vanzelf gelukkig zou worden. Weg van mijn ouders, van alle verwachtingen, alleen met de viool.’ Len trekt het onvrije leven niet meer en besluit definitief te vertrekken. Ze trekt naar een hutje, waar ze haar steeds groter wordende hobby uit kan voeren. Ze verruilt haar viool voor het onderzoek. Een onderzoek naar vogels in de vrije natuur.

Het vogelhuis haalt zijn kracht uit de opbouw van het verhaal. Gedetailleerd zet Meijer het leven van Len uiteen, waarbij ze grotendeels de chronologie van het leven hanteert. Met een prachtig proloog, zich afspelend in 1965, bezorgt ze de lezer een naar onderbuikgevoel omtrent de afloop van het verhaal. Vervolgens keert ze, het geijkte spanningsmiddel, terug naar het verleden, om de ontknoping uit te stellen.

Ze beschrijft het leven van de jonge Gwendolen. Zorgvuldig uitgekiend lijkt daarbij de door Meijer gehanteerde schrijfstijl. Geheel volgens de echte wereld heeft de jonge Gwendolen ander taalgebruik dan de oudere Gwendolen. Deze stilistische ingreep stelt de lezer in staat bijna echt te laveren in de wereld van Gwendolen.

Dit alles verwerkt Meijer in een realistisch en aantrekkelijk verhaal. Ze hanteert een hoog verhaaltempo waarbij ze gebeurtenis logisch op gebeurtenis laat volgen. Helaas blijkt daarbij de couleur locale niet geheel uitgewerkt. Grote delen van het verhaal spelen zich af in de eerdere geschiedenis, de periode 1900-1950. Echter, tijdens het lezen waant de lezer zich niet echt in deze periode. Het verhaal lijkt een geschiedenisverhaal in het heden: taal en handelingen zijn niet écht aangepast.  

Diverse malen onderbreekt Meijer Lens' levensverhaal met stukken uit het onderzoek van Len: de hoofdstukken Ster. Uiterst scenisch beschrijft ze het leven van de vogels, al was het een soap en waren de vogels echte mensen. Daarbij komt ze soms akelig dicht bij de mensenmaatschappij. De harmonie en disharmonie tussen de vogels lijkt niets anders te zijn dan de harmonie en disharmonie tussen mensen: ‘Bovendien is mensentaal geen garantie voor begrip. Woorden kunnen verdoezelen, bedekken, lang nadat je ze hebt uitgesproken ineens een eigen leven gaan leiden.’

Met Het vogelhuis schrijft Meijer een prachtig eerbetoon aan Len, de vogelvrouw. Ze maakt van het Bird Cottage weer een huis met een leven. Haar vogelverhaal over de vogelvrouw laat je zien waar het leven om draait: ‘Je hoeft niet hetzelfde te zijn om een ander te kunnen begrijpen. Misschien moet je wel op elkaar lijken.’