Recensie: Later als ik dood ben RECENSIE

Jarenlang is Elin voorgelogen. De twee mensen die ze altijd als haar ouders heeft beschouwd, zijn niet haar biologische ouders. Haar echte moeder is de vrouw van wie ze dacht dat het haar tante was. En haar vader is een tbs'er. Een crimineel dus. Omdat haar ouders haar niets willen vertellen, besluit Elin zelf op onderzoek uit te gaan. Ze gaat als sociotherapeut werken in een tbs-kliniek. Daar raakt ze verstrikt in de levens van de personen die daar rondlopen. Want niet alleen de cliënten blijken een handleiding te hebben. Stukje bij beetje ontdekt ze meer over haar achtergrond en wie ze eigenlijk is. Maar niet zonder consequenties.

Later als ik dood ben is pas het tweede boek van Ilse Ruijters. Toch laat ze hiermee duidelijk zien dat het succes van haar werk geen toeval is. En dat ze niet van de standaard-aanpak is. Want hoeveel boeken spelen zich nu af in een tbs-kliniek? Tbs, de afkorting van 'terbeschikkingstelling', is een straf die een rechter kan opleggen aan mensen die zware delicten hebben gepleegd en lijden aan een psychiatrische ziekte of stoornis. Dat belooft dus wat!

Mocht dit beladen onderwerp de interesse nog niet voldoende geprikkeld hebben, Ruijters sleurt je met een heftig eerste hoofdstuk meteen het verhaal in. Elin is neergeschoten en ziet haar leven aan zich voorbij trekken. Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Hierna wordt de lezer mee terug in de tijd genomen naar Elins eerste werkdag in de tbs-kliniek.

In de ik-persoon vertelt vanuit Elin werkt Ruijters vanaf daar in korte, krachtige hoofdstukken naar de spannende ontknoping. Tussendoor wordt extra informatie gegeven door middel van flashbacks. Zo ontdekken we niet alleen meer over Elins verleden, maar ook over anders personages.

Er zullen niet zo veel mensen zijn die weten hoe het er in een tbs-kliniek aan toe gaat. Ruijters geeft je het gevoel dat ze zich goed in haar onderwerp heeft verdiept en weet waar ze over schrijft. De toon van het boek is hier duidelijk op aangepast, want die is vrij ruw en hard.

Toch zijn de tbs'ers geen eendimensionale criminelen, maar mensen van vlees en bloed. Je zou bijna vergeten dat de mannen niet voor niets opgesloten zitten. Sommige personages van buiten de kliniek zijn soms zelfs enger dan de cliënten. Hierdoor borrelt Later als ik dood ben van de onderhuidse spanning, die zo nu en dan explosief aan de oppervlakte komt.

Korte hoofdstukken, snelle dialogen en gedetailleerde scènes. Door de indringende schrijfstijl is het bijna onmogelijk dit boek weg te leggen. Ruijters verstaat de kunst steeds net genoeg informatie te geven om je bij het verhaal te houden, maar niet zoveel dat je het einde al van ver aan ziet komen.

De spanning wordt steeds verder opgebouwd en als lezer weet je dat Elin afstevent op een ramp. Toch snap je waarom ze haar zoektocht naar de waarheid blijft doorzetten. En ondanks dat de afronding misschien wat té kort en krachtig is, blijft de ontknoping van Later als ik dood ben nog lang nadreunen.