Recensie: Paardenkracht RECENSIE

'Het boek voor de echte man (M/V)' kopt uitgeverij Atlas/Contact. Het vormt de quote bij Paardenkracht van Lars Mytting, bekend van De man & het hout. Mytting debuteerde eerder met deze roman over Erik, een autoliefhebber, een stugge, harde werker en bovenal een man. Paardenkracht is zeker een boek voor de echte man. Al kan een vrouw er ook wel van genieten. Echt.

Erik bestiert een benzinestation in een kleine Noorse provincie. Samen met Tor-Arne werkt hij al jaren op dezelfde manier en kan hij zijn gang gaan in de smeerkelder. Echter, nieuwe plannen gooien roet in het eten. Wanneer Erik hoort dat de weg waar zijn benzinestation aan staat wellicht verlegd gaat worden, bedenkt hij dat hij in actie moet komen, voor hij failliet gaat. Wanneer hij hoort dat aartsvijand Jøtul ook belang bij de zaak heeft, gaat hij de strijd aan. En hard. Op zijn manier dan.

Paardenkracht begint ronduit onaantrekkelijk voor iedere lezer die geen interesse heeft in auto's, auto's en nog meer auto's. Vanaf de eerste bladzijde introduceert Mytting een te grote hoeveelheid auto's en auto-onderdelen. Het maakt het verhaal lastig te volgen en zeer onaantrekkelijk. Daarbij maakt het de start saai en langdradig. Er gebeurt niet veel, louter de aankomst en het vertrek van auto's bij benzinestation Mobil. Slechts de goed vormgegeven terugblikken van Erik redden het verhaal op dit punt. Ze voorzien de lezer stapje voor stapje van meer informatie over Eriks verleden.

Ook op stilistisch gebied vertoont Paardenkracht in de start van het verhaal gebreken. Vooral de gekunsteld geformuleerde commentaren van Erik veroorzaken wrijving: ''Hij heeft toch een nieuwe gekregen op die ene winterband?' zei Erik. Dat gezeur van Tor-Arne ook altijd.'

Maar de aanhouder wint. Na ongeveer zeventig bladzijden grijpt Paardenkracht je toch. Mytting beschrijft in zijn verhaal een realistische strijd tussen twee op aanzien beluste mannen. Het is een strijd om macht, aanzien, succes en eer. En die machtsstrijd wordt aangewakkerd tussen diverse stokers, zo links en rechts van Erik en Jøtul. Kleine, suspensvolle opmerkingen helpen daarbij. Ze zorgen er zelfs voor dat de lezer argwaan krijgt: ''Harald Jøtul was hier gisteren. Ik heb het vermoeden dat hij iets in zijn schild voert.' Tor-Arne kreeg het opeens druk met het sorteren van ventilatorriemen.'

Naarmate het verhaal vordert, groeit de strijd die Erik moet leveren. Daarmee groeit ook zijn 'criminele' handelen. Erik kruipt steeds verder uit zijn smeerkelder om zijn bedrijf te redden en gaat daarbij steeds verder. Tal van kleine strijdplannen en bijzondere vormen van ruilhandel domineren het verhaal en zorgen voor de broodnodige humor: ' 'Ik moet drie nieuwe ramen hebben aan de achterkant van mijn station,' zei Erik.
'Hangt ervan af wat je daarvoor geeft.'
'Een half elandkalf.'
'Bevroren?'
'Ja.'
'Hmm. Niks anders?''

Met Paardenkracht beschrijft Mytting niet louter een steeds boeiender wordend verhaal vol humor en echte mannendingen. Hij raakt ook de realistische maatschappij. Erik moet, om zijn bedrijf te redden, overstappen op een nieuw concept. Alles wat zijn bedrijf 'mens' maakt, lijkt te verdwijnen, tegen de wil van Erik in: 'Jíj wilde Annor zien. En nu ben je er. Rij eens door het dorp. Kijk naar de mensen. Die willen niet worden "verwend" met ciappuccino en expresso. Ja, ik wéét dat het niet zo heet. Ze hebben kettingzaagolie nodig, en iemand die een schroevendraaier vast kan houden.'

Met een plotselinge wending komt het verhaal uiteindelijk in een stroomversnelling, om vervolgens tot en einde te komen. Hier en daar maakt Mytting het verhaal voorspelbaar door overbekende elementen. Tegelijkertijd creëert hij met de toevoeging van de stadse Ellen een mogelijkheid verschil tussen stad en platteland extra aan te strepen. Paardenkracht is wellicht hét boek voor de echte man, maar ook een vrouw, een échte misschien, kan het waarderen. Het blijft een kwestie van tussen de auto's doorkijken.