Recensie: De gedachtelezer RECENSIE

Hoe vang je een gedachtelezer? Met een andere gedachtelezer. Dat is het idee van FBI-agente Terry Dyer als ze agent Jared Snowe, die recent heeft ontdekt dat hij over deze gave beschikt, vraagt Denny Brooks op te sporen. De ter dood veroordeelde Denny is ontsnapt tijdens een geheime missie en is nu voortvluchtig. Zodra Jared en Denny echter oog in oog staan en elkaars gedachten lezen, komen ze tot de ontdekking dat er iets niet klopt. Waarom hebben ze exact dezelfde tatoeage? Waarom kunnen ze Terry's gedachten niet lezen? En hoe komen ze eigenlijk aan hun dubieuze gave? Het onwaarschijnlijke duo besluit samen de waarheid te achterhalen, waarna de FBI een klopjacht op hen opent.

Van Iain Levison verschenen eerder de thrillers Niks om handen en De overvaller. De gedachtelezer is zijn derde roman die in het Nederlands is verschenen. Vanaf de eerste pagina leest dit boek als een trein en weet Levison de lezer te intrigeren: ooit heeft de FBI een aantal speciaal geselecteerde mensen – zonder dat zij zich daarvan bewust zijn – voorzien van een implantaat waardoor ze telepathisch zijn geworden. Vervolgens worden deze mensen ingezet om problemen voor de FBI op te lossen: er hoeft geen bloed meer vergoten te worden om verdachten te verhoren; een paar minuten met een gedachtelezer is genoeg om alle geheimen te ontrafelen.

Maar in de praktijk blijken mensen met de gave al snel te ontsporen; ze worden 'gek' van alle gedachtestromen om hen heen en verliezen hun respect voor hun meerderen (hun gedachten zijn tenslotte ook maar die van doodgewone zielen) en laten zich niet meer sturen. Terry heeft de edele taak deze ongeleide projectielen uit te schakelen, wat haar goed afgaat omdat zij de omgekeerde behandeling heeft ondergaan: ze is 'onleesbaar' gemaakt. Ze begaat echter een grote fout als ze Jared Snowe en Denny Brooks – die doordat hij jaren opgesloten heeft gezeten in een dodencel heel weinig contact heeft gehad met andere mensen en dus nog 'puur' is – met elkaar in contact brengt.

Dat brengt me meteen tot het grootste minpunt van dit boek: er zitten behoorlijk wat ongeloofwaardige acties in.

'Het was uiteraard van het grootste belang dat gedachtelezers niet met elkaar in aanraking kwamen, zei de doctor. Ze konden beelden uit elkaars brein oproepen. [...] Hou ze geïsoleerd van elkaar. Dat was van het begin af aan een van de grondprincipes van het programma geweest. Voorkom het risico dat ze elkaar ooit ontmoeten. Zorg dat ze elkaar nooit, maar dan ook nooit ontmoeten.'  

Waarom Terry dit grondprincipe aan haar laars lapt of niet kent, ondanks dat ze een ervaren agente is, is niet duidelijk.  Agent Jared is blijkt behoorlijk naïef op het gebied van opsporingsmogelijkheden via mobiele telefoons, terwijl Denny, die jaren in een geïsoleerde dodencel heeft doorgebracht, wel het gevaar van technische snufjes doorziet. En vervolgens is juist hij degene die met één domme actie hun verblijfplaats verraadt. Van geloofwaardigheid moet dit boek het dus niet hebben. Wel van de vlotte pen van Lain Levison, wat van De gedachtelezer een spannende actiethriller maakt die leest als een film.