• onze waardering

Recensie: Schuldig kind RECENSIE

In 2012 verscheen het boek Mijn meneer, waarin Ted van Lieshout vertelde over het feit dat hij in zijn jeugd innige contacten had met een volwassen man. Al snel volgde de volgende vraag vanuit de lezershoek: 'Wat voor invloed had de relatie op je verdere leven?' In Schuldig kind gaat Van Lieshout de uitdaging aan en gaat hij op onderzoek naar het antwoord op die vraag. Het gevolg is een unieke en stevig opgezette roman over het verdere leven van de jongen uit Mijn meneer.

De lezer maakt kennis met de inmiddels vijftienjarige Ted. Terwijl hij wacht op zijn moeder spreekt hij tot Maria. Tot zijn verbazing beantwoordt ze zijn vragen. Ted uit, op zijn beurt, zijn ongenoegen over het geloof: 'Het komt erop neer dat ik niet wíl geloven. Er zijn te veel achterlijke dingen in het geloof waardoor ik denk dat de Bijbel niet het woord van God is, maar gewoon een boek van menselijke mannen die wilden voorschrijven hoe je moet leven zodat zijzelf de baas konden spelen.' Dan ontdekt hij dat Maria Maria niet is. Het blijkt zijn eigen ik te zijn, maar dan 44 jaar later. Ted spreekt met de 59-jarige versie van zichzelf. Hij kan al zijn vragen en verhalen kwijt aan de oudere versie. Centraal in hun gesprek zal de schuldvraag staan: had de elfjarige Ted schuld aan het gebeurde?

Met deze bijzondere constructie verschaft Van Lieshout zichzelf de kans te reflecteren op zijn eigen leven. De toekomstige Ted fungeert als een Geest à la de Geest van Aladdin. De vijftienjarige Ted vertelt hem over zijn verleden, in de hoop genoeg te vertellen om ook iets over zijn toekomst te mogen horen. Openlijk vertelt hij over zijn geaardheid, de keren dat hij gepest werd, het feit dat hij stal om onder het pesten uit te komen en de keren dat hij intiem werd met andere mannen of jongens. De jongen gebruikt op zijn beurt de volwassen Ted voor zijn onzekerheden en vragen: 'Was het nou een aanranding of niet? Kunt u niet duidelijker zijn? Was het mijn eigen schuld of niet?'

Vrijwel de gehele roman is in dialoogvorm opgezet. De lezer luistert mee met het pinponggesprek tussen de oude en jonge Ted. Slechts één keer wordt hun dialoog onderbroken, door een bestaande briefwisseling tussen Ted en de man met wie hij ooit intiem was. Van Lieshout creëert zo een bijzondere sfeer. Als lezer voel je bijna dat je teveel bent: je hoort er niet. Het gesprek hoort onder de mannen te blijven. Tegelijkertijd hunker je echter naar antwoorden die uit lijken te blijven. Net als de jonge Ted wil je weten hoe zijn leven gaat verlopen. Net als de oude Ted wil je weten waarom de jonge Ted bepaalde keuzes maakte.   

Met de 59-jarige Ted creëert Van Lieshout de kritische, confronterende en tevens humoristische man: 'Jawel, je hebt een rotleven en niemand houdt van je en ze vinden je allemaal een rare snuiter. Kortom: kommer en kwel. En dat moet ik dan gaan aanhoren.' Tegenover hem staat de jonge, directe en praktisch ingestelde Ted. Hij wordt getypeerd met een speelde, tevens uitdagende stijl en bekijkt de wereld door versimpeld brillenglas: 'Hoewel het al met al maar hooguit tien keer gebeurde, wende het erg snel. Soms vroeg ik me af of hij überhaupt een lul had, want hij heeft nooit iets laten zien, niet eens zijn kont.' Met ogenschijnlijke emotieloosheid kijkt hij naar de beslissingen die hij in het verleden nam. Schijn bedriegt echter. Kleine opmerkingen laten zien dat de vijftienjarige Ted wel degelijk last heeft van alles wat hem overkwam: 'Ik ben nooit bang als ik 's nachts naar huis fiets. Als u dat bedoelt. (...). Ik fiets niet door het park en ook niet waar geen lantaarns zijn. En als ik onder een tunnel door moet, fiets ik heel hard.'

Naarmate het verhaal vordert, verandert de focus. Waar de focus lag op de ervaringen van de jonge Ted, komt de oudere Ted in de laatste delen meer aan het woord. Hij gaat daadwerkelijk op zoek naar antwoorden op de vraag van de lezer. Met een bijzonder geconstrueerd verhaal, 'Het duizelt me. Ik snap er eigenlijk niets van. Jij hebt ook maar mavo. Havo toch ook? Ja, ík. Jij nog niet,' komt Van Lieshout langzaam doch rechtstreeks en bij vlagen humoristisch tot de essentie.

Schuldig kind is een sterke, goed opgezette roman over de schuldvraag bij pedofilie en pedoseksualiteit. Openlijk bekritiseert en bediscussieert Van Lieshout het Nederlandse systeem. Hij wijst de lezer op de gevaren ervan. Dit alles verpakt hij in een krachtig verhaal dat gesierd wordt door humor, praktische inslagen en uitingen van directe aard. 

 

Schuldig kind

  • Onze waardering:

             
  • Members waardering:

    1  2  3  4  5 
    (0 stemmen)
  • Omschrijving:

    Vlak voor het avondeten krijgt de vriend van Teds moeder een hartaanval. Terwijl zij met de ambulance mee naar het ziekenhuis rijdt, bidt haar thuisgebleven zoon van vijftien tot de Heilige Maagd Maria: hij hoopt dat ze oom Paul wil redden. Maar het is niet Maria die antwoordt.
    In 2012 publiceerde de veelbekroonde auteur Ted van Lieshout (1955) een onthullende roman die gebaseerd was op zijn omgang als kind met een pedofiele man. Mijn meneer deed veel stof opwaaien door het precaire onderwerp. De vraag die hem daarna het meest gesteld werd was: wat voor invloed had die relatie op je verdere leven? In Schuldig kind geeft Van Lieshout al even onthullend en soms onthutsend antwoord op die vraag.

Meer info

Nieuwste artikelen

  • Als ik je morgen weer zie – Robbie Couch

  • De rivalen – Vi Keeland

  • De gebroeders Maxilari - David Pefko

  • Beers balkon - Jeroen Berkhout

  • Italopop - Vanja van der Leeden

Gerelateerde artikelen

  • De gemene moord op Muggemietje - Ted van Lieshout

  • Boer Boris: een paard voor Sinterklaas - Ted van Lieshout

  • Boer Boris, hoe gaan we erheen? - Ted van Lieshout & Philip Hopman

Zoek in artikelen