Recensie: Friet in de kliniek RECENSIE

Gewoonweg te vluchtig

In Friet in de kliniek beschrijft Marit Brugman haar strijd tegen anorexia. Op haar 21e levensjaar is ze ernstig ziek en besluit ze in overleg met haar familie een behandeling in een kliniek voor eetstoornissen aan te gaan. Die periode zal van groot belang zijn voor haar verdere leven. Met Friet in de kliniek doet ze een poging haar verhaal en haar herstel te delen met de jeugdige lezer.

'Ik denk dat ik een eetstoornis heb...' Marit is 21 jaar wanneer ze er niet meer onderuit kan: ze heeft anorexia en er moet iets gebeuren. Ze licht haar ouders in en samen zoeken ze naar een oplossing. In de eerste jaren lijkt die te liggen in ambulante zorg: diëtisten en psychologen buigen zich over Marit. De eetstoornis blijkt echter - zoals verwacht - hardnekkig en Marit besluit zich op te laten nemen in een kliniek. In een behandeling van meerdere maanden leert ze samen met haar lotgenoten opnieuw eten, komt ze aan tot gezond gewicht en leert ze haar eetstoornis kennen en bestrijden. Het blijkt een periode van vallen en opstaan. 

Gedurende de eerste bladzijden lijkt Friet in de kliniek aantrekkelijk. Brugman hanteert een vlotte stijl, vertelt haar verhaal met humor en een zekere emotieloosheid en confronteert de lezer met de harde werkelijkheid van een anorexiapatiënt: 'Wat ik wel van deze tijd heb geleerd is dit: een behandelaar kun je wel voor de gek houden, maar anorexia niet. Het moest een keer stoppen. Maar nu gewoon nog even niet.' Tegelijkertijd maakt ze op allerlei fronten korte metten met de over anorexiapatiënten aanwezige fabeltjes: 'Helemaal niets eten, dat deed ik niet. Dat dit een voorwaarde is voor anorexia, is een fabeltje.' Daarmee creëert ze een verhaal dat de werkelijkheid rondom anorexia beschrijft: het is hardnekkig, gevaarlijk en zeker niet iets wat je jezelf bewust aandoet.

Helaas slaat het verhaal niet echt aan. Brugman racet door haar verhaal heen, en slaat daarbij belangrijke vraagstukken over. Zo verslindt Marit in slechts een paar regels therapeut na therapeut en belandt ze vrijwel direct - wat in werkelijkheid jaren duurde - in de kliniek. Ook voor de periode in de kliniek heeft Brugman weinig bladzijden nodig. Al na 45 bladzijden voelt Marit zich veel beter en deint de anorexia naar de achtergrond. Hoewel Brugman met de periode in de kliniek een zeer sterke passage neerzet, ze beschrijft de periode heel realistisch en voor ex-anorexiapatiënten als een bron van herkenning, verzaakt ze in het écht meenemen van de lezer. Doordat Brugman erg snel door de tijd glipt, verdwijnt de strijd die Marit moet leveren naar de achtergrond. Friet in de kliniek vertelt de lezer dat herstellen zwaar is, maar het verhaal laat het niet zien of ervaren; het is er te vluchtig voor. Herstellen is een periode van vallen en opstaan. Echter, deze deining mist in het boek.

Bij vlagen doet Friet in de kliniek zelfs over de top aan. Brugman gebruikt humor en spot om haar verhaal over de brengen en richt zich daarbij vaak op de gedachtegangen en gedragingen van de anorexiapatiënten: 'Zo snel mogelijk kaapte je de jam net voor de neus van de groepsgenoten weg, want o wee als die pot jam op zou zijn. Dan moest je misschien wel hagelslag op je boterham doen.' Waar dit soms zeer treffend is, lijkt het op vele andere plaatsen over de top. De ernst van Marits probleem en de keiharde strijd die ze moet leveren wordt minder voelbaar. De lezer weet dat ze het zwaar heeft, maar voelt het niet. 

Al met al is Friet in de kliniek het zoveelste boek over anorexia. Net als andere boeken, en daarin is dit verhaal zeker ook sterk, benadrukt het de zware en harde kant van de ziekte. Brugmans boek staat vol goede boodschappen, en draagt zeker mee aan de strijd tegen en het voorkomen van. Echter, het is te snel en te vluchtig om daadwerkelijk het volledige beeld te kunnen geven en de lezer mee te nemen in de strijd. Marit strijdt nog steeds alleen met haar familie. De lezer blijft buiten beeld.