Recensie: Een Duits leven RECENSIE

Recensie: Een Duits leven - Thore D. Hansen​

Brunhilde Pomsel (1911-2017) werkte van 1942 tot 1945 als secretaresse voor Joseph Goebbels, de minister van Volksvoorlichting en Propaganda in nazi-Duitsland. In een documentaire uit 2013 (Ein deutches Leven van de filmmakers Christian Krönes, Olaf S. Müller, Roland Schrotthofer en Florian Weigensammer) vertelt Pomsel haar verhaal. Thore D. Hansen, politicoloog en socioloog, heeft haar verhaal chronologisch geordend en zorgvuldig herzien in Een Duits leven. Daarnaast trekt hij haar verhaal door naar het heden in het nawoord van ruim vijftig pagina's. Zo besteedt hij aandacht aan de volgende vragen: Wat kunnen we nu, in deze tijd van oplevend nationalisme en populisme, leren van Pomsels levensverhaal? Hoe groot is de kans dat de geschiedenis zich herhaalt?

Samen met de filmmakers heeft Hansen iets heel bijzonders gedaan: het levensverhaal van een van de laatst overlevende getuigen van Nazi-Duitsland opgetekend. Pomsel was 103 jaar toen ze over haar leven vertelde. In dit boek krijgt de lezer een unieke inkijk op een 'gewone Duitser' midden in het machtscentrum van nazi-Duitsland. Wat bewoog haar om voor Goebbels te gaan werken, wat ging er in haar om en hoe dacht ze na de oorlog over deze turbulente tijd?

Doordat Hansen Pomsels verhaal uit de documentaire slechts op chronologische volgorde heeft geplaatst (en waar nodig qua spelling en taal aangepast), lees je dus Pomsels eigen woorden. Het is haar verhaal dat je leest, niet haar verhaal omschreven in de auteurs woorden. Dat maakt het een bijzondere en waardevolle biografie. Met behulp van voetnoten worden bepaalde personen en historische gebeurtenissen nader toegelicht.

Pas in het nawoord wordt Pomsels verhaal door Hansen in perspectief geplaatst. Het is dus erg duidelijk waar het verhaal van Pomsel eindigt en dat van de auteur begint. Het nawoord van Een Duits leven is van hoog niveau. Thore D. Hansens sociologische en politicologische achtergrond komen duidelijk naar voren met zijn kennis over de politieke situatie van vandaag de dag. Ook heeft hij secundaire literatuur gebruikt om zijn standpunten te ondersteunen. Het is echter een behoorlijk lang nawoord waar niet iedereen op zal zitten te wachten. Je verwacht slechts een biografie over Pomsel te lezen en niet een verhandeling over het belang van betrokkenheid bij de politiek en een oproep van de gematigde burgerij en de elites om een herhaling van het verleden te voorkomen.

Hoewel Hansen duidelijk zeer belezen is en veel kennis heeft over het onderwerp is, laat hij slechts één perspectief zien. Mogelijk zijn er wetenschappers met een andere visie over overeenkomsten dan wel verschillen tussen het verhaal van Pomsel en de gebeurtenissen nu. De vraag is ook of Pomsels levensverhaal gebruikt moet worden als waarschuwing in het heden. De gebeurtenissen van vandaag de dag zijn anders dan die in de jaren dertig van de twintigste eeuw. Een vergelijking met het verleden is gevaarlijk; er zijn immers ook zoveel verschillen dus bepaalde gebeurtenissen hoeven nooit dezelfde gevolgen te hebben. Pomsels verhaal op zichzelf heeft al enorm veel waarde en was genoeg geweest. Voor geïnteresseerde kan het nawoord natuurlijk zeer leerzaam zijn. Anders kun je Een Duits leven natuurlijk altijd wegleggen op pagina 154. 

Dit was de Chicklit.nl recensie van Een Duits leven - Thore D. Hansen​