Recensie: De bekentenis van de leeuwin  RECENSIE

Recensie: De bekentenis van de leeuwin - Mia Couto 

Er heerst onrust in Kulumani: er zwerven leeuwen rond het dorp. De dieren hebben al meerdere slachtoffers gemaakt. Nadat ook de zus van Mariamar Mpepe gedood is, wordt er een jager ingehuurd om een einde te maken aan de bedreiging van Kulumani. Met scherpschutter Arcanjo Baleiro reist een heel gezelschap af naar het dorp, want ook het districtshoofd wil weten hoe de situatie ervoor staat. Maar Mariamar kijkt om andere redenen uit naar de komst van Arcanjo. Jaren geleden beloofde hij haar mee te nemen, weg uit het beklemmende dorp – een belofte die hij nooit nakwam.

Vanuit twee verschillende invalshoeken vertelt Mia Couto in De bekentenis van de leeuwin over de jacht op de leeuwen. Het verhaal is gebaseerd op ware gebeurtenissen. In 2008 werden de olievelden in het noorden van Mozambique echt bedreigd door aanvallen van leeuwen. Couto, geboren in Mozambique met Portugese voorouders, gebruikt dit voorval om een inkijkje te geven in het Afrikaanse land. Dat levert een vertelling op waarin feiten en bijgeloof met elkaar om voorrang strijden.

De eerste verteller in De bekentenis van de leeuwin is Mariamar, een jonge vrouw die soms meer kind dan volwassene lijkt. Als laatst overgeblevene van hun kinderen woont ze nog bij haar ouders, die koste wat kost willen voorkomen dat ze vertrekt met de jager. Dankzij Mariamar krijgen we het verhaal vanuit het traditionele, bijgelovige oogpunt van een dorpeling – hoewel Mariamar zelf het bijgeloof ook in twijfel trekt, dankzij haar gedeeltelijke opvoeding bij de katholieke missiepost. Afwisselend lezen we ook de meer nuchtere dagboekfragmenten van scherpschutter Arcanjo. Hij verbaast zich over al het gedoe in het dorp, maar heeft ondertussen ook zijn eigen problemen. De jacht op de leeuwen van Kulumani zou wel eens zijn laatste jacht kunnen zijn, en zijn grote liefde is pas getrouwd met zijn aan huis gekluisterde broer.

Door al die losse fragmenten en de bijna te subtiele afwisseling van realiteit en dromen, is De bekentenis van de leeuwin nogal een puzzel. Het is niet altijd duidelijk wat de betekenis van een scène is, of hoe deze in de tijd gepast moeten worden. Naar mate het boek vordert, vallen bepaalde puzzelstukjes wel op hun plaats, maar niet alles. Het veelvuldige gebruik van begrippen uit de lokale taal en uit het Portugees dragen ook niet echt bij aan je begrip van het verhaal. Tussen neus en lippen door kaart Couto ondertussen ernstige zaken aan. Denk alleen al aan de thuissituatie van Mariamar, met een gewelddadige en aan incest schuldige vader. Maar ook hoe de burgeroorlog van jaren geleden nog steeds zijn sporen achterlaat in Mozambique.

Couto schotelt met De bekentenis van de leeuwin zijn lezer best stevige kost voor. Hij is duidelijk goed ingevoerd in de gesloten gemeenschap die hij beschrijft. Maar het ontsluiten van die wereld is een lastige uitdaging. Zeker voor een schrijver die zich met name bedient van poëtisch beschreven impressies. Dat maakt het lezen van het boek een flinke uitdaging. Wie de moeite neemt zich hierin vast te bijten, wordt beloond met een fascinerend vertelling uit een wereld waar de waarheid wat ruimer genomen mag worden dan wij gewend zijn. Maar dat het je als lezer te weinig lukt die te doorgronden, maakt dit boek misschien toch iets te onbevredigend voor nuchtere Hollanders.

Recensie: De bekentenis van de leeuwin - Mia Couto