Recensie: Kaas RECENSIE

Recensie Kaas – Willem Elsschot

Dit boek uit 1933 wordt gezien als een echte klassieker in de Vlaamse literatuur. Het is het meest vertaalde Vlaamse boek aller tijden. Met deze referenties ben ik er maar eens goed voor gaan zitten.

Dit vrij korte boek gaat over Frans Laarmans. Hij is een klerk bij de General Marine and Shipbuilding Company in Antwerpen. Hij werkt hier nu dertig jaar en eigenlijk bevalt dit hem prima. Hier komt verandering in wanneer hij in een nieuwe kennissenkring terecht komt waar het vooral gaat om geld en status. Wanneer iemand uit deze kring voor hem een sollicitatie regelt voor een baan als groothandelaar durft hij eigenlijk geen nee te zeggen. Eigenlijk zou hij dit liever wel doen. In het boek word je meegenomen in de reis van klerk naar koopman. Je ziet hoe Frans zijn verstand verliest door de belofte van het grote geld en hoe hij uiteindelijk met zijn neus op de minder rooskleurige feiten wordt gedrukt.

Door het boek heen loopt een lijn van humor en domheid. Vooral de gesprekken tussen Frans en zijn vrouw zijn enorm leuk om te lezen. Hij, de simpele domme ziel, die probeert om gedegen over te komen. Zij, die precies weet hoe ze de waardigheid van haar man kan behouden maar wel haar eigen zin kan krijgen. De kinderen die zo lekker onstuimig hun mening ten gehore brengen. De mannen wereld wordt omschreven als uiterst vlak met alleen maar oog voor prestige. De stereotypen van man en vrouw komen regelmatig aan de orde. Het mengsel van deze personages en persoonlijke eigenschappen zorgt voor veel vermaak.

Je kunt merken dat het boek een tijdje geleden is geschreven en echte literatuur is. De schrijver nam als uitgangspunt dat hij een boek wilde schrijven waarin elke letter, elke punt, een betekenis moest hebben. Alles in het boek heeft een goede reden om hier in te staan. Dit zorgt voor een verhaal wat zich snel ontwikkeld, zonder al te veel zijsporen. Dit is ook wel te zien in de kleine omvang van het boek. Er lijkt niet echt sprake te zijn van echte karakterontwikkeling bij de hoofdpersonen. Je leert ze niet helemaal kennen maar er wordt vooral een bepaald deel van wie ze zijn belicht. Doordat het boek vooral gaat om een aantal hoofdpersonen en er weinig parallelle verhaallijnen bij komen is het soms wat eentonig. Er lijkt weinig sprake te zijn van onderliggende betekenissen en verbanden die je na een aantal keer lezen pas echt snapt. Qua taal is het boek vrij goed te begrijpen. Er worden niet veel moeilijke woorden gebruikt en in het boek is er weinig sprake van symboliek en beeldspraak, behalve in de inleiding. Er is goed nagedacht over het boek maar het is niet onnodig ingewikkeld.

In de inleiding van het boek wordt geschreven over het belang van spanning in een boek. Er staat dat elke zin de spanning moet verhogen, door concrete aanwijzingen of door het versterken van een onderbuikgevoel. Dit boek is echter niet zo spannend. Je hebt vrij snel wel een idee van wat er gaat gebeuren en er zijn weinig spannende situaties of interacties.

Dit boek staat hoog aangeschreven in de Vlaamse literatuur. Toch was het niet een boek dat zorgde voor die ene component die je vast houdt, die zorgt dat je je boek niet neer wil leggen. Het is een leuk, maar ook wel een simpel, verhaal over een man die gaat handelen in kaas.

Recensie: Kaas – Willem Elsschot