Recensie: First Person RECENSIE

Recensie: First Person – Richard Flanagan 

De steile opmars van Richard Flanagan gaat maar door. Na het fel gesmaakte The unknown Terrorist, waarmee deze Tasmaanse schrijver voor het eerst doorbrak bij het grote publiek, kreeg hij in 2014 de Man Booker Prize voor zijn The Narrow Road to the Deep North. Hij wordt vaak geprezen voor mooie verhalen en zijn poëtisch taalgebruik, maar net daarvan keert hij zich af in zijn nieuwste roman First Person.

First Person vertelt het verhaal van Kif Kehlman, schrijver in spe. Hij zit aan de grond, zijn vrouw is zwanger van een tweeling, de enige schoenen die hij nog heeft zijn sneakers met gaten in de zolen. Net op dat moment krijgt hij een telefoontje van een oude makker met een fantastisch aanbod. Een uitgeverij zoekt een ghostwriter om de memoires te schrijven van Siegfried Heidl, meester-oplichter, die binnenkort voor lange tijd achter de tralies gaat. Omdat dit niet strookt met zijn morele principes is Kif niet geneigd hierop in te gaan, maar nood breekt wet, want hij heeft het geld nodig. Heidl zelf had al een manuscript van 12000 woorden om hem op gang te zetten. Kif krijgt 6 weken om zijn boek te schrijven. Rond deze plot ontwikkelt zich het hele verhaal. Siegfried Heidl geeft niets prijs, weigert te antwoorden op elke vraag die Kif stelt en breekt langzaam in in Kifs ziel. De twee worden als het ware afhankelijk van elkaar, maar het blijft moeilijk om iets op papier te krijgen. 

Flanagan schrijft op meesterlijke wijze het verhaal van Kif en van Heidl. Langzaamaan wordt Kif een soort van Heidl. De grens tussen fictie en realiteit vervaagt niet alleen in het boek dat hij schrijft, maar ook in de realiteit. Richard Flanagan kon hier putten uit zijn ervaring want in de jaren negentig was ook hij ghostwriter voor Friedrich, een van de grootste fraudeurs die Australië ooit heeft gekend. Het boek draait niet zozeer om het verhaal, maar wel om de kenbaarheid of onkenbaarheid van het ik. Wat is echt, wat is fake in deze wereld? Wat maakt dat ik ben tot wie ik ben? In het laatste hoofdstuk zien we dat Kif, ondertussen een hoge pief in televisieland,  zelf een soort Heidl geworden is, althans er dezelfde principes en praktijken op nahoudt. Het worstelen met zichzelf, de interne strijd om morele principes, de nakende depressie en het verlies van de liefde zijn hier de grote thema’s die zeer goed beschreven zijn, niet in een poëtische, maar in een rake taal die precies aanduidt waar het op slaat.

Daarnaast uit First Person ook onverhulde kritiek op de uitgeverswereld, die alleen uit is op geld. De uitgever Gene Paley is een echte karikatuur die letterlijk stelt dat literatuur niet verkoopt. Alleen slechte, oppervlakkige boeken verkopen. Hij zweert bij ‘zijn’ schrijver Jez Dempster, alweer een uitgesproken karikatuur.

Wie graag een spannend verhaal leest met veel plotwendingen is eraan voor de moeite. Het verhaal heeft eigenlijk niet zoveel om het lijf, maar de First Person staat centraal, het ik. Wie ben ik? Waar ga ik naartoe? Wie word ik? En deze zoektocht, deze innerlijke strijd wordt op een weergaloze manier beschreven en maakt dit boek tot een topper.

Recensie: First Person – Richard Flanagan