Recensie: Stem RECENSIE

Recensie: Stem - Daan Esch

De doorzetter vindt veel moois

Het is even doorzetten: Stem van Daan Esch is bepaald geen 'makkie'. Sterker nog: de roman van de debutant daagt op alle gebieden uit. Het verhaal, gesitueerd in de Barok heeft een ingewikkelde plotopbouw, staat bol van de bijzondere beeldspraak en doet in alles denken aan een goed gestileerde opera. Echter, wie doorleest vindt de gehoopte pot met goud.

'... er zit een

gaatje in de wólken en de

zon die schijnt erdóór...'

Het verhaal van Esch is grofweg te verdelen in drie verhaallijnen. Allereerst krijgt de lezer te maken met de jonge Arcangelo. Hij is een zangstudent en wordt opgeleid tot een beoefenaar van de kunsten der zang. Tegelijkertijd is hij op zoek naar de betekenis van het leven en het bestaan, met al zijn nukken en grillen. Tweede personage is Angelina; een stersopraan die terechtkomt bij een baron en barones. Daar ontdekt ze haar sterke punten en haar tekortkomingen. De derde persoon is een vrouw die niet meer spreekt. Op een dag komt ze aan met een boot en wordt ze gevonden door Slaper en Kiezel. Ze komt bij zigeuner Conchita terecht en trekt op met het gezelschap.

Alle personages worden op een of andere manier geconfronteerd met hun kunnen en niet-kunnen. Allen komen voor dilemma's te staan en moeten keuzes maken die belangrijke gevolgen hebben voor hun leven. Esch beschrijft hun levens in een goed opgezet verhaal, dat aandoet als een opera, verdeeld in een proloog, twee delen en een epiloog. Gemakkelijk is de plot daarbij niet. Esch wisselt veelvuldig tussen de personages en laat ook de personages zelf wisselen tussen twee werelden: de echte wereld en de vluchtwereld. Als lezer reis je mee door de werelden, maar raak je – evenals de personages – het beeld op de echte wereld bij vlagen kwijt, hoewel de verhaallijn duidelijk opgezet is. Talloze verwijzingen naar andere verhalen, waar onder elementen uit de Bijbel, versterken dit dwaalgevoel. Continu zoek je naar de betekenislaag van het door de personages opgevoerde verhaal.

Tegelijkertijd krijg je het als lezer te stellen met een bijzondere schrijfstijl waarbij beeldspraak en metaforisch taalgebruik de boventoon voeren. Vrijwel geen bladzijde gaat voorbij zonder dat Esch de lezer deelgenoot maakt van een prachtig staaltje taalkunst: 'Na dagen is de loden hemel eindelijk opengescheurd. De zon luiert als een vadsige koe tussen de wolken. Ze herkauwt haar eigen hitte. Nog een laatste keer zal ze de daken drogen, alvorens zich maandenlang achter een muur van onuitputtelijke neerslag te verschansen.'

Achter dat staaltje kunstgeweld schuilt een bijzonder, indrukwekkend verhaal, waarbij ook de maatschappelijke waarde niet vergeten mag worden. Esch laat uit verschillende lagen van de maatschappij personages laveren in zijn verzonnen opera, en toont de volledige wereld uit de geschiedenis. Tegelijkertijd laat hij actuele onderwerpen zoals de keerzij van roem zien en discussieert hij hier openlijk over. 

Stem is een boek dat je zeker niet weg mag leggen na een paar bladzijden of hoofdstukken. Het verhaal verdient het om in zijn geheel gelezen te worden. Dat dit een uitdaging is, staat vast. Met drie geheel eigen gevormde personages en een stilistisch uitdagend verhaal maakt Esch het je niet gemakkelijk, maar nodigt hij je uit. Hij nodigt je uit mee te gaan naar de Barok en daar te ervaren wat zijn personages ervoeren. Neem de uitdaging aan en je zult genieten.

Recensie: Stem - Daan Esch