Recensie: Pleidooi voor de rechten van de vrouw RECENSIE

Recensie: Pleidooi voor de rechten van de vrouw - Mary Wollstonecraft

Mary Wollstonecraft was een Engelse filosofe in het tijdperk van de Verlichting. Ze wordt gezien als de oermoeder van het feminisme, omdat haar ideeën over de maatschappelijke positie van de vrouw hun tijd ver vooruit waren. Ze vond, bijvoorbeeld, dat vrouwen vertegenwoordigd hoorden te zijn in de politiek. Haar tijdgenoten vonden dat absurd en lachten haar uit. Pas in de twintigste eeuw, ruim honderd jaar na haar dood, verwierven vrouwen in het Verenigd Koninkrijk en andere Westerse landen het recht om te stemmen en zich politiek verkiesbaar te stellen.

In Pleidooi voor de rechten van de vrouw verdedigt de filosofe de indertijd revolutionaire stelling dat vrouwen dezelfde vrijheden, mogelijkheden en mate van onafhankelijkheid zouden moeten hebben als mannen. Daarbij hecht ze met name veel belang aan het recht op goed onderwijs. Want de vrouw moet leren om haar verstand te gebruiken, verklaart ze, in plaats van haar mooie uiterlijk en gekunsteld voorkomen, waar destijds de nadruk op lag in de opvoeding van meisjes. Natuurlijk zijn sommige van haar opvattingen inmiddels verouderd. Dat valt te verwachten van een werk uit 1792. Maar dat maakt het boek ook bijzonder: het weerspiegelt de geest van de tijd.

Het betoog dat Mary Wollstonecraft afvuurt is niet alleen maar ten behoeve van haarzelf of haar seksegenoten. Des te minder is het bedoeld om de vrouw te verheffen boven de man. De motivatie van de schrijfster is nobeler. Ze wil de hele maatschappij, de hele mensheid zelfs, een dienst bewijzen. Vrouwen kunnen namelijk een nuttige bijdrage leveren aan de samenleving, stelt ze, maar krijgen daar niet de kans voor. In haar pleidooi legt ze uit hoe dat komt en waarom het beter zou zijn, voor vrouwen, maar ook voor mannen en kinderen, als zij die kans wél zouden krijgen.

De toon van de vroege feministe is zakelijk en beheerst. Haar beschouwingen, argumenten en standpunten zijn helder. Maar verwacht geen jip-en-janneketaal! Het vocabulaire dat ze gebruikt is pittig, de zinnen soms vermoeiend lang en de algemene stijl van het betoog ontzettend filosofisch. Dit is het soort boek dat je na ieder hoofdstuk even aan de kant moet leggen om de woorden tot je te laten doordringen. Je leest Pleidooi voor de rechten van de vrouw niet, zoals ze weleens zeggen over andere, meer eigentijdse boeken, 'in één ruk uit'.

Als je geïnteresseerd bent in filosofie, het feminisme of de Verlichting, of een vrouw met ambitie bent, bijvoorbeeld in de politiek, is Pleidooi voor de rechten van de vrouw van Mary Wollstonecraft een absolute must-read! Het is inspirerend en ontzettend leerzaam. Het geeft je een nuchter, gedetailleerd beeld van hoe het leven van de vrouw er in de achttiende eeuw uitzag en een verfijnde, tegendraadse visie op hoe haar leven eruit zóú moeten zien, namelijk de visie van de auteur. De intellectuele aard van het boek kan sommige lezers afschrikken, maar wie het leest zal er ongetwijfeld veel van opsteken.

Recensie: Pleidooi voor de rechten van de vrouw - Mary Wollstonecraft