Recensie: Lincoln in de Bardo RECENSIE

Recensie: Lincoln in de Bardo - George Saunders

Bijzonder en pakkend Lincolnverhaal

In de tijd dat Lincoln president was, verloor hij zijn zoon Willie. De jongen wordt bijgezet op een begraafplaats. De avonden daarna keert Lincoln terug naar de begraafplaats en zorgt hij voor onrust bij de geesten die de begraafplaats beheersen. George Saunders maakt van dit gegeven een prachtige roman die op alle gebieden de grenzen van de literatuur opzoekt. Het gevolg is een zeer sterk verhaal dat op elk vlak scoort.

Bijzonder in de roman Lincoln in de Bardo van Saunders is de compositie van het hele plaatje. Saunders vertelt eigenlijk twee verhaallijnen, waarbij hij beide verhalen op zichzelf uniek laat zijn. Allereerst beschrijft hij het verhaal rondom de dood van zoontje Willie. Aan de hand van fragmenten uit andere boeken, ooggetuigenverslagen en geïnterviewden vertelt hij hoe het jongetje ziek werd, zijn dood vond en daarna zijn ouders rouwend en bijna radeloos achterliet. Bijzonder, en uiterst knap is de manier waarop Saunders de verschillende fragmenten uit verschillende bronnen samen weet te voegen tot een samenhangend verhaal dat loopt als een trein. Als lezer verbaas je je bij elke passage over de manier waarop Saunders de link gevonden heeft, en tegelijkertijd geniet je van een goed geconstrueerd nieuw verhaal.

Het andere verhaal is even zo bijzonder. Het betreft de uren op de begraafplaats. De geesten op de begraafplaats leven een redelijk rustig leven. Ze kunnen niet 'over' en wachten min of meer tot ze een kant op kunnen. Dat verandert wanneer Willie erbij komt. Hij gaat, anders dan alle andere kinderen, niet over en blijft rondhangen op de begraafplaats. Wanneer zijn vader 's nachts het graf van Willie opzoekt en het graf opent om de jongen in zijn armen te nemen, is de onrust compleet. De geesten denken dat ze misschien geholpen kunnen worden en openbaren hun verschrikkelijke laatste levensmomenten.

Deze hoofdstukken worden verteld middels flarden van gesprekken. Saunders laat diverse geesten, en zelfs de dode Willie aan het woord en creëert zo een volledig verhaal. Personages spreken als in een alledaags dialoog: ze spreken elkaar tegen, vullen elkaar aan en laten open plekken vallen. Op die manier ontstaat een onsamenhangend, maar toch zeer samenhangend verhaal.

Het perspectief biedt tevens vele kansen die Saunders alle grijpt. Hij floreert in het aanbrengen van een onbetrouwbare factor bij de personages, wekt spanning door open plekken in het verhaal te creëren en zorgt voor mysterie door alle geheimen. Met al deze middelen maakt hij een paar ogenschijnlijk normale dagen tot een bijzonder geheel.

Vanaf de eerste bladzijde mag duidelijk zijn dat Lincoln in de Bardo allesbehalve saai is. Saunders heeft het verhaal rondom de dood van het jongetje van A tot Z uitgewerkt, waarbij hij moeilijke composities, stilistische uitdagingen en ingewikkelde personages bij de arm nam en inzette. Dit mondt uit in een prachtig staaltje literatuur dat in elke vorm voldoet aan iedere norm die literatuurminnend Nederland zou stellen. Tegelijkertijd is er aandacht voor de geschiedenis in de tijd van Lincoln. Hoewel dit mondjesmaat aan de orde komt, wordt het zeker niet onderbelicht. Het is immers niet hetgeen de lezer naar op zoek is. Het is louter het beetje extra dat Lincoln in de Bardo onvergetelijk maakt. 

Recensie: Lincoln in de Bardo - George Saunders