Recensie: De tatoeëerder van Auschwitz RECENSIE

Recensie: De tatoeëerder van Auschwitz - Heather Morris

De Tweede Wereldoorlog wordt gekenmerkt door gruweldaden, die het leven van ontelbaar veel mensen beïnvloed heeft. Zo ook het leven van de Slowaakse Joden Lale Solokov en Gita Furman. Beiden werden in april 1942 gedeporteerd naar Auschwitz, destijds nog volop in opbouw. Lale weet in het kamp de uitzonderlijke positie als Tätowierer te verwerven. Hij doet, zoals de meesten, wat nodig is om in leven te blijven. Met zijn naald verandert hij elk mens in een nummer. Gita is zo'n nummer, 34902. Maar voor hem is ze meer dan alleen een nummer. Hun relatie vormt een lichtpuntje in donkere tijden. Nu, ruim 60 jaar later, durft Lale pas zijn verhaal te vertellen.

Heather Morris was de schrijfster die de unieke kans kreeg om het verhaal van Lale Solokov op papier te mogen zetten. Het leed, dat Lale, Gita en alle andere kampbewoners moesten verdragen gedurende hun tijd in Auschwitz, heeft ze op een magische wijze in De tatoeëerder van Auschwitz verwerkt. Ze heeft met een simpele schrijfstijl niet alleen de horror zwart op wit gezet, maar ook de hoop en de gemoedelijkheid onder de mensen in deze bizarre omstandigheden. 

Lale is een sprekend hoofdpersonage dat zich onder alle groepen van de samenleving begeeft. De haat en tegelijkertijd het ontstaan van nieuwe vriendschappen onder deze verschillende nationaliteiten binnen één kamp is een prachtige ontwikkeling in het boek. 

Lale is een sprekend personage. Hij is beleefd en probeert het beste van de situatie te maken. Zijn vrijgevigheid en bezorgdheid om de anderen maken hem heel realistisch. Naarmate het verhaal vordert wordt zijn personage door middel van flashbacks nog levendiger. Vergeleken met Lale is het veel moeilijker om met Gita een band op te bouwen. Waarschijnlijk omdat Gita veel minder persoonlijke informatie deelt en het merendeel van het boek beschreven wordt vanuit het standpunt van Lale. Juist omdat Gita een gesloten persoonlijkheid heeft en zij Lale belooft om pas meer over zichzelf te vertellen op de dag dat ze Auschwitz verlaten, leg je De tatoeëerder van Auschwitz niet snel weg. 

Het is heel mooi om te lezen hoe de impact van Auschwitz het gedrag van mensen beïnvloedt. De eerste werkdag van Lale als Tätowierer is zwaar. Hij wil zich het liefst verzetten tegen het verminken van de lichamen, maar als hij Auschwitz wil overleven heeft hij geen keuze. Naargelang de seizoenen verstrijken wordt Lale steeds emotielozer. Deze karakterontwikkeling komt helemaal mooi tot uiting in het nawoord, dat geschreven is door de zoon van Lale en Gita, Gary. Hierin komt naar voren hoe hij opgegroeid is in een liefdevol gezin, maar ook hoe hij moest leven met de pijn en het verdriet van zijn ouders. Hij schrijft dat zijn ouders hem op dertienjarige leeftijd confronteerden met de Tweede Wereldoorlog door hem naar de televisieserie The World At War te laten kijken, maar dat ze zelf niet of nauwelijks over hun tijd in Auschwitz konden praten. 

De verhaallijn is niet erg ingewikkeld, maar de setting van het verhaal is wel complex en gruwelijk. Elke keer vraag je je af hoeveel pijn ze nog moeten verdragen en wanneer dan eindelijk de verlossing komt. Die laatste vraag wordt versterkt als er een Amerikaans vliegtuig over het kamp vliegt. En dan is er natuurlijk nog de belangrijkste vraag: Komt er een happy end voor de hoofdpersonages in De tatoeëerder van Auschwitz?

Het einde van De tatoeëerder van Auschwitz is prachtig. De finishing touch was de collectie foto's van Lale en Gita na 1947, de ontmoeting van Heather Morris met de stokoude Lale en zijn twee honden en het nawoord geschreven door Gary, hun zoon. De tatoeëerder van Auschwitz is een mooie herinnering aan een zwarte bladzijde in de geschiedenis, die nooit meer vergeten mag worden.

Heather Morris wilde van De tatoeëerder van Auschwitz een les in menselijkheid maken. En het enige wat rest is een compliment, want ze heeft een uitmuntende prestatie geleverd. De tatoeëerder van Auschwitz is een aanrader voor iedereen die de Tweede Wereldoorlog op een waardige manier wil herdenken! Het is een historische roman, die het verdiend om gelezen te worden.

Recensie: De tatoeëerder van Auschwitz - Heather Morris