Recensie: Het leven zelf RECENSIE

Recensie: Het leven zelf - Roelof ten Napel​

In Het leven zelf volgen we de verhaallijnen van een aantal mensen die op enig moment in hun leven het pad hebben gekruist met Amos. Dit zijn zowel mensen die dichtbij hem stonden, als mensen die hem slechts vluchtig hebben ontmoet. Amos was een student met een passie voor wedstrijdzwemmen, maar zijn hobby aan de wilgen heeft gehangen. Hij is niet zozeer de hoofdpersoon van dit boek, maar eerder de rode draad.

Het boekje bestaat uit negen – eigenlijk tien - hoofdstukken, waarin we in het eerste hoofdstuk kennis maken met Amos. De student komt over als een stille jongen, die zijn draai niet helemaal kan vinden in het leven. Op een dag springt hij van de studentenflat waar hij woont. In de hoofdstukken die volgen, komen we via zeven mensen die deel maakten van zijn leven, meer te weten over wat Amos voor persoon was en wat hij voor deze mensen heeft betekend. We volgen hen in een moment van rouw, maar ook in vlugge overpeinzingen. Al gauw blijkt dat voor de meesten het gemis vooral zit in de kleine, alledaagse momenten. Oftewel; in Het leven zelf. 

De vraag die rijst tijdens het lezen is vooral op welk moment Amos begon af te glijden. Was dit op het moment dat hij stopte met zwemmen, daarna, of misschien zelfs daarvoor al? Kwam het door de boeken die hij las, door de mistroostige studentenwijk waarin hij woonde, of was het een combinatie van deze dingen?

Roelof ten Napel gaat niet diep in op de personages; de uiteenzettingen beperken zich grotendeels tot hun gedachten ten opzichte van Amos en zijn dood. We volgen deze mensen kort op het punt in hun leven waar zij nu zijn aanbeland en vanaf waar zij terugkijken op hun tijd met Amos.

De hoofdstukken zijn kort en de schrijfstijl is vluchtig, met oppervlakkige en soms warrige dialogen die worden afgewisseld met een vertelstijl in de derde persoon. De titels van de hoofdstukken verwijzen elk naar andere literaire werken en zo nu en dan worden ook geleende teksten aangehaald door personages, die van toepassing zijn op hetgeen dat op dat moment speelt.

Het tiende hoofdstuk is niet zozeer een hoofdstuk, maar een 'vragenboek' van Daphne; de zus van Amos. Op de linkerpagina staat steeds de beschrijving van een foto waar Amos op staat en op de rechterpagina maakt zij hier opmerkingen over of stelt zij zichzelf vragen. Achterin het boek staat een overzicht van alle personages en hun relatie tot Amos, wat het volgen van het verhaal wat makkelijker maakt.

Hoewel dit een verhaal is over een emotioneel en beladen onderwerp, is het verbazingwekkend hoe weinig emotie de lezer voelt bij dit boek. In plaats van een tranentrekkend verhaal over gemis, spijt en had-ik-maar, is dit boek eerder een puzzel en analyse over de onderlinge verhoudingen, wie wat voelde op welk moment en of er een moment was waarop één van de mensen in het leven van Amos had kunnen ingrijpen of had kunnen weten wat er bij hem speelde. Dit is ontzettend knap gedaan van Ten Napel; er zullen niet veel schrijvers zijn die een dergelijk onderwerp op deze manier kunnen of willen benaderen. 

Toch zorgt deze aanpak er ook voor dat het verhaal zo nu en dan wat onsamenhangend en onduidelijk lijkt. Vooral de dialogen zijn soms lastig te volgen en komen bijna ongeïnteresseerd geschreven over, als een verslag dat ter plekke is meegeschreven.  Wie in Het leven zelf goed wil begrijpen, doet er goed aan het boekje meer dan één keer te lezen, omdat vooral de tweede keer de dialogen en gebeurtenissen meer betekenis krijgen.

Recensie: Het leven zelf - Roelof ten Napel​