Recensie: De buurjongen RECENSIE

Recensie: De Buurjongen – Jan Siebelink

De Buurjongen is Siebelinks meest recente toevoeging aan een saga die is begonnen met het succesvolle Knielen op een bed violen over tuindersfamilie Sievez, en werd opgevolgd door Margje, over de vrouw des huizes. Anders dan in de voorgaande twee boeken focust Siebelink in De Buurjongen niet op de familie Sievez zelf, maar het jongetje in het huis ernaast. Henk Wielheesen lijkt te kampen met een vorm van autisme en heeft, mede dankzij verschillende traumatische gebeurtenissen, moeite met reageren en communiceren. Hij verliest zijn moeder al op jonge leeftijd en kan maar op weinig steun rekenen van zijn vader wanneer zijn nieuwe stiefmoeder hem slecht behandelt. Wie echter door dik en dun voor hem klaarstaat is zijn buurjongen, Ruben Sievez, die, nadat Henk door de familie Sievez opgenomen wordt als pleegkind, ook zijn broer wordt.

De roman is evenals zijn voorgangers doorspekt met Bijbelse verwijzingen. Een deel dient waarschijnlijk als verwijzing naar de andere delen van de saga maar een deel dient ook ter illustratie van Henks interne strijd, die zweeft tussen kerkelijke trouw en de afscheiding ervan. Veel van de passages werken ondersteunend bij het illustreren van Henks geestestoestand en innerlijke verwarring. Deze verwarring wordt echter ook dermate vaak op de lezer overgebracht dat het steeds minder als coherent geheel aanvoelt. Doordat de lezer de wereld meemaakt door de ogen van Henk, voelt hij/zij dezelfde beperking bij het waarnemen van de wereld om zich heen. Grote gaten lijken er te vallen in de kennis, gebeurtenissen blijven onverklaard. Wanneer Siebelink de lezer toch op bepaalde wijze wil duidelijk maken wat er is gebeurd voelt het soms enigszins kunstmatig aan – Henks vrouw die opeens een gebeurtenis uit het verleden op wil rakelen, Henks dochter die hem opeens van incest beschuldigd – allen lijken ietwat plots en niet op hun plaats.

Henks beperkte perspectief zorgt echter ook voor een vrij onschuldige blik op een simpel leven. Een blik die niet doorheeft in welke mate hij tekort wordt gedaan en niet in staat is iets te doen om voor zichzelf op te komen. De roman is zwaarmoedig zonder dat van Henk uit te laten gaan. De lezer voelt empathie, medelijden en zelfs weemoedigheid als het op het leven van Henk aankomt, want hoewel na zijn moeizame jeugd uiteindelijk toch al zijn dromen lijken vervuld, worden deze ook net zo hard weer onderuitgehaald. Siebelink beschrijft op ietwat schrijnende wijze de pieken en de dalen in het leven van Henk, zonder Henk ook maar een moment te laten zwelgen in zelfmedelijden.

De Buurjongen beslaat de gehele levensloop van Henk, van geboorte tot sterfbed, maar lijkt desondanks een bepaalde rode draad te missen. Siebelink werkt, op de uiteindelijke dood van Henk Wielheesen na, niet naar een bepaalde gebeurtenis toe. Wie dus wacht op een allesbepalende plottwist zal worden teleurgesteld, gezien Siebelink met deze roman meer focust op de reis dan de eindbestemming. Deze reis weet Siebelink echter fascinerend te houden en zelfs zonder voorkennis van ofwel de voorgaande boeken ofwel de Bijbel, is het boek goed door te komen. Het plot van De Buurjongen is het onvermijdelijke einde van de onfortuinlijke levensloop van Henk Wielheesen, maar laat voor Henk, en dus voor de lezer, veel vragen onbeantwoord.

Recensie: De Buurjongen – Jan Siebelink