Recensie: Pachinko RECENSIE

Recensie: Pachinko - Min Jin Lee

Min Jin Lee’ Pachinko is een indrukwekkende familiegeschiedenis over een Koreaanse familie die zijn weg probeert te vinden in het voor- en naoorlogse Japan.

Sunja, de veelgeprezen dochter van een arme maar trotse visser, valt voor een rijke vreemdeling aan de kust van haar geboortedorp. Hij belooft haar gouden bergen, maar wanneer ze zwanger wordt en ontdekt dat haar minnaar elders een gezin heeft, weigert ze zijn geld en bescherming. In plaats daarvan accepteert ze de hand van een jonge dominee, die haar meeneemt naar Japan. Sunja's beslissing om haar geboorteland de rug toe te keren en de machtige vader van haar zoon af te wijzen, zet een reeks gebeurtenissen in gang die nog generaties lang na-echoot.

In een vissersdorpje Yeongdo bij de havenstad Busan in Korea leefde een oude visser en zijn vrouw die een pension uitbaatte. Ze krijgen een gehandicapte zoon die een bochel heeft en een hazenlip. Echter deze zoon, Hoonie, leren ze een hardwerkende slimme man te zijn. Hij wordt door niemand geplaagd, maar juist door iedereen gerespecteerd. Hij kan zelfs trouwen met Yangjin. Een gearrangeerd huwelijk zoals dat gebruikelijk was, maar hij en zijn vrouw houden van elkaar. Helaas sterven al hun kinderen op een dochter, Sunja, na. In 1910 werd Korea door Japan bezet en ingelijfd. Het land wordt systematisch kaalgeplukt en voor de Koreaanse bevolking zelf blijft weinig tot niets over. Het leven is hard. Armoede en honger zijn eerder regel dan uitzondering. Maar het pension van Hoonie en Yangji levert hen een redelijk goed bestaan op. Als Hoonie overlijdt, runt zijn vrouw hun pension met de hulp van hun dochter Sunja. De stille Sunja raakt echter onder de indruk van Hansu, een rijke vishandelaar die de vangsten van de dorpsvissers opkoopt en verhandelt in Japan. Als Sunja in 1932 zwanger raakt en Hansu getrouwd blijkt te zijn, blijkt dat de zachte meegaande Sunja een eigen ijzersterke wil heeft en pit genoeg om de comfortabele maîtresse regeling die Hansu haar aanbiedt te weigeren. Liever de schande dan deze vernedering. Dan biedt de jonge christelijke dominee Baek Isak Bando, een pensiongast met tbc, die zij en haar moeder drie maanden hebben verpleegd,, aan om met haar te trouwen. Sunja accepteert en gaat met hem naar Japan. Isak gaat daar werken als hulpdominee en ze wonen bij zijn broer Yoseb Baek en diens vrouw Kyunghee in Osaka. Daar krijgt Sunja in 1933 een zoon, Noa, en in 1939 een tweede zoon Mozasu. Hoewel ze het als Koreanen in Japan moeilijk hebben, vindt de familie Baek Bando hun weg, Sunja verliest Isak in de oorlog, maar ze weet samen met Kyunghee een eigen zaakje te beginnen in ‘kimchi’, Koreaans tafelzuur dat gretig aftrek vindt in Japan. Noa die pas later hoort dat Isak zijn vader niet is breekt met de familie, maar Mozasu wordt een rijk zakenman door een gokhuis te beginnen voor het Japanse gokspel pachinko, dat zijn zoon Solomon zal voortzetten.

Min Jin Lee is een in de VS opgegroeide Koreaans-Amerikaanse freelance journaliste in New York. Zij debuteerde in 2007 als schrijfster met de roman Free Food for Millionaires.

Min Jin Lee vertelt met Pachinko op heel boeiende en prettig leesbare wijze het mooie, ongelofelijk boeiende verhaal van een Koreaanse familie die zich in 1932 in Japan vestigt. Ze schetst historisch accuraat een goed beeld van de twintigste-eeuwse geschiedenis van Korea. Een geschiedenis waar de meeste mensen helemaal niets van weten.

Korea werd onderdrukt door Japan en helemaal leeggehaald. Voor de Koreanen was het bijna niet mogelijk om een bestaan op te bouwen. Naast de hoge belastingen verdween ook hun voedsel. Veel Koreanen emigreerden dan ook naar Japan en daar waren ze buitenstaanders, Ze werden als tweederangs burgers gediscrimineerd en met minachting behandeld. Ze raakten tussen wal en schip in de Tweedewereld oorlog en na de oorlog versplinterd als een deel van Korea voor het communisme valt.  Al deze feiten heeft Min Jin Lee prachtig verwerkt in Pachinko. Het is een verhaal over schaamte, over aanpassen en anders zijn, over familie en afkomst. Maar tegelijkertijd ook een actueel verhaal over migranten en hoe zij, ook tegenwoordig nog, behandeld worden in de maatschappij.

Min Jin Lee heeft een hele prettige schrijfstijl. Duidelijk, kort en krachtig en taalkundig zit het heel goed in elkaar. Als ze schrijft over de traditionele vooroorlogse periode gebruikt ze bijna een ‘ouderwetse’ zinsopbouw. De conversaties hebben een ander ritme en woordkeuze. Op deze wijze spat de traditie en de geheel andere normen en waarden bijna van de pagina’s af. Je begrijpt het ook direct, waarom de personages zo reageren als zij doen. De keuzes sluiten aan bij hun manier van denken in die tijd. Bij de woordkeuzes in de conversaties en beschrijvingen van de naoorlogse periode en vooral in boek III, de periode van 1962 – 1989 gebruikt Min Jin Lee moderne woorden en uitdrukkingen. Je bent vol in de 20ste eeuw beland en er heersen andere normen en waarden.

Pachinko begint in 1910 en grijpt zelfs nog heel even verder terug en loopt door tot 1989. In boek I en boek II maken we kennis met een cultuur en een manier van leven en denken die ver van ons, moderne westerlingen, afstaan. De Koreaanse en Japanse oosterse denkwijze is voor ons sowieso heel anders. De keuzes van de personages komen ons dus vreemd voor. In het laatste deel van boek II en in boek III zijn de personages veel herkenbaarder, ook omdat de invloed van het Westen in Japan en Korea en de invloed van de westerse manier van denken steeds groter wordt.

De titel Pachinko is zowel beschouwend als reëel. Pachinko is een spel dat vooral in Japan en Korea razend populair is en waar geheel in traditie, flink op gegokt wordt. Het is een soort flipperkast waar een balletje door een gat moet vallen, maar er zijn allerlei belemmeringen. Als centrale figuur neemt Sunja eigenlijk een grote gok. Haar leven lijkt een beetje op de pachinko-kast. Ze moet het einddoel halen, maar er zijn allerlei belemmeringen. Verder gaat haar zoon werken in de pachinko business en worden daar ook weer andere wegen door ingeslagen.

Wat ik echt knap vindt is dat het verhaal nergens doodslaat en verzandt in lange saaie beschrijvingen. Normaal ben ik niet zo’n fan van lange familiekronieken, maar dit boek kon ik niet wegleggen en ik heb het in een weekeind uitgelezen. Familiegeschiedenissen zijn vaak vol drama en ellende en als het over the top beschreven wordt, vind ik het al gauw de ‘soap’ kant opgaan. Daar heeft Min Jin Lee met Pachinko echter geen last van. Min Jin Lee beschrijft de gebeurtenissen in Pachinko bijna terloops en zakelijk. De invloed van de geschiedenis op de reacties en emoties van de personages merk je aan hun levensloop. Oorzaak, aanpassing en gevolg.

De personages zijn echter nergens vlak. Als lezer voel je met hen mee. Min Jin Lee kruipt echt in de huid van haar personages. Deze personages groeien ook mee met de tijd en je ziet het verschil tussen de grootouders, ouders en kinderen. Hun denkwijze is veranderd, de keuzes verschillen dus ook. De centrale figuur in deze indrukwekkende familiegeschiedenis is en blijft Sunja. Eerst dochter gehoorzaam en naïef. Dan moeder, sterk en ondernemend en tenslotte grootmoeder, wijs en beschouwend.

Pachinko is overal lovend ontvangen. En ik vind het ook een geweldig boek en het kan dus niet anders dat ik om alle bovengenoemde redenen het boek zeker 5 hartjes geef. Zondermeer een aanrader voor mensen die van geschiedenis, cultuur en van verhalen over sterke hoofdpersonages houden.

Recensie: Pachinko - Min Jin Lee