Recensie: De hoofdstad RECENSIE

Recensie: De Hoofdstad – Robert Menasse

In het midden van een stad in verwarring door een loslopend varken krijgt Fenia Xenopoulou een lastige opgave. Als EU-beambte moet ze een jubileumevenement organiseren om het imago van de Europese Commissie omhoog te halen. Als collega Martin Susman een idee aandraagt maakt hij onbewust een spook uit het verleden wakker. Ondertussen is commissaris Émile Brunfaut met zichzelf in de knoop nu hij voor het dilemma staat om een moordzaak te laten rusten, of de gevolgen hiervan te erkennen. En professor Alois Erhart denkt na over misschien zijn laatste woorden over de toekomst van de EU.

Meerdere verhalen in één adem verteld. Robert Menasse deinst er niet voor terug. Brussel is immers het knooppunt in de EU. Met het gevaar een warboel aan lijnen op elkaar te proppen gaat Menasse toch deze uitdaging aan. Als EU enthousiasteling is dit geen verassing, zeker nadat De Hoofdstad al een aantal jaar geleden beloofd is door de Oostenrijker.

Een satirische aaneenschakeling van personages, opgedeeld uit Menasses eigen persoonlijkheid, zo lijkt het. Iedereen kent de reputatie van de Europese Unie. Bureaucratisch gepraat over onderwerpen die de gewone burger toch niet snapt. Een bijna letterlijke toren van Babel die tot in de hemel reikt, en langzaam, steen voor steen wordt afgebroken door de karakters van Menasse. De wonderlijke gebeurtenissen in De Hoofdstad doen niet onder voor de realiteit binnen het Europese Bolwerk.

Als we het toch over de wonderlijke gebeurtenissen hebben, De Hoofdstad is duidelijk niet geschreven om sensatie op te wekken. Ruim 150 pagina’s lang krijgen we verhaal na verhaal voorgeschoteld, een langdradig en op sommige plekken zelfs saai proces. Nadat we ons door deze voorgeschiedenis hebben geploeterd komen losse eindjes eindelijk bij elkaar en lijkt het plot op gang te komen. En wat voor plot. Bittere humor voert vaak de boventoon, waardoor je vaak met een wrange glimlach verder leest en tranen worden zeker gelaten. Ze zijn immers de melodie van de ziel? En ziel heeft De Hoofdstad zeker.

Voor wie is De Hoofdstad dan geschreven? Het lijkt alsof Robert Menasse zich buigt naar de lezer die meer over de radertjes en lijntjes binnen Brussel wil weten, maar geen essay wil lezen van pagina’s aan feiten en cijfers. Speels kunnen we het niet noemen, maar Menasse weet toch op lichtvoetige wijze de lezer naar binnen te lokken, en haar niet meer te laten gaan totdat de laatste pagina is gelezen en De Hoofdstad weer terug de boekenkast in kan.

Recensie: De Hoofdstad – Robert Menasse