Recensie: Duin Messias & Kinderen van Duin RECENSIE

Recensie: Duin messias & Kinderen van Duin – Frank Herbert 

Frank Herbert Duin messias & Kinderen van Duin zijn tezamen, net als Duin het 1e deel, weer opnieuw uitgebracht in een mooi ingebonden versie. Het zijn deel 2 en 3 van de Duin reeks.

In Duin messias gaat het verhaal van Paul Muad’Dib verder. Aan het hoofd van zijn Vrijmans Fedaykin werd hij Keizer van het hele bewoonde universum. Maar met zijn fanatieke veroveringsoorlog heeft hij velen tot vijand gemaakt. Om hem heen worden allerlei complotten gesmeed, zowel openlijk als heimelijk door mensen die hij vertrouwt.

In Kinderen van Duin is de woestijnplaneet Arrakis al flink groen en weelderig geworden. Toch wonen de kinderen van Paul Muad’Dib, de tweeling Leto en Ghanima, in een woestijnveste. Ze worden opgeleid voor de keizerlijke troon en voor een centrale rol in de Vrijmans religie. Hun tante en regentes Alia wil hun gaven gebruiken om de vijanden uit te schakelen, maar Leto en Ghanima hebben zo hun eigen plannen.

De Duin reeks is een van de eerste science fiction romanserie, uitgekomen in 1965; 1969 en in 1975 en geschreven door de Amerikaanse schrijver Frank Herbert, die in 1986 al overleden is. Met de Foundation-trilogie van Asimov, ook een van de pioniers op science fiction gebied, worden: Duin en zijn opvolgers Duin messias & Kinderen van Duin, tot de klassieken in dit genre gerekend. De boekenreeks won al vele literaire prijzen en in 2003 was Duin inmiddels het best verkochte sciencefictionboek ter wereld. Dat zegt zeker wat over de kwaliteit van de boeken

Duin is in mijn optiek de eerste maar ook de beste uit de reeks. Hierin wordt beschreven hoe Paul Artreides de heerschappij krijgt over Arrakis, de belangrijkste planeet van het bekende universum en hoe hij daarmee ook de heerschappij over dit universum krijgt. De macht is namelijk gebaseerd op het gebruik van ‘spijs’, een geestverruimende stof die je in staat stelt om met de kracht van gedachten fysiek door de ruimte te kunnen reizen en zelfs wezens te kunnen beheersen en te kunnen doden.

Twaalf jaren zijn verlopen. In Duin messias is Muad’Dib bezig de planeet Arrakis groen te maken met de verborgen waterreservoirs. Hij controleert de spijshandel, maar nu met de rechtmatige eigenaren, zijn Vrijmans volk. Hij is om politieke redenen getrouwd met Irulan Corrino, de dochter van de vorige keizer. Echter dat is pro forma, want hij leeft niet met haar, hij is trouw aan zijn eerste en enige vrouw de Vrijmans Chani. Ondertussen probeert hij samen met zijn getrouwen en zijn zus Alia zijn vijanden op afstand te houden, met name de familie Harkonnen, de voormalige keizerlijke familie Corrino en de geestelijke vrouwenorde de Bene Gesserit. Irulan vergiftigt het eten van Chani met een anticonceptiemiddel, maar Chani heeft een ander dieet, doordrenkt met spijs, waardoor ze toch in verwachting raakt. Er is echter voorspeld, dat de geboorte van de kinderen haar haar leven zal kosten. Ook met Paul loopt het minder goed af, hij kiest er na een lange weg, waar een door zijn vijanden gemaakte kloon van Duncan hem verraadt en hij blind wordt, dan ook voor om volgens Vrijmans traditie als een kluizenaar de woestijn in te gaan, het rijk en zijn kinderen onder toezicht latend van zijn zus Alia en de Vrijmans.

Kinderen van Duin, gaat natuurlijk over de tweeling. De vijanden van de troon zijn voorlopig uitgeschakeld of houden zich rustig. Dat verandert echter als de productie van spijs er onder gaat lijden dat Arrakis steeds groener en vochtiger wordt. De wormen kunnen immers niet tegen water. Alia heeft de kinderen goed voorbereid, en wanneer er toch een moordaanslag komt, verijdelen de kinderen deze zelf. Echter anders dan gedacht kiest Leto niet voor het keizerrijk, maar voor de geestelijke wereld. Een mysterieuze ‘Prediker’ waarschuwt het volk dat onheil zal komen en deze prediker blijkt Paul te zijn. Leto ondertussen bewandelde de Gouden Weg en onder de invloed van de spijs wordt hij extra krachtig qua geest; hij wordt super sterk en krijgt een onnatuurlijk lang leven van eeuwen! Ghanima zegt dat Leto is omgekomen en neemt de troon over, wanneer haar oma Jessica een huwelijk voor haar arrangeert met een zoon uit het Corrino geslacht. Alia echter wordt overgenomen door de geest van Baron Harkonnen en doet vreemde dingen, die inderdaad tot onheil leiden.

Science fiction in een pure vorm. Gebaseerd op fictieve ‘wetenschap,’ in plaats van al die digitale technische toestanden, waarop science fiction later steeds meer gebaseerd werd. Bijvoorbeeld het concept dat de spijs de Gilde in staat stelt een koers te plotten voor interstellaire reizen met de grote ruimteschepen. Dat de spijs grip krijgt op je gedachtewereld en je door de invloed van spijs verandert in een superieur wezen. Misschien wel een teken van de tijd waarin Herbert de boeken schreef en waarin men met allerlei ‘geestverruimende middelen’ experimenteerden. Maar hij heeft er een weldoordachte achtergrond bij verzonnen. Frank Herbert ging zondermeer heel doordacht te werk. De ingewikkelde politieke intriges en de manier waarop de religieuze orde, de Bene Gesserit, achter de schermen op slinkse wijze de werkelijke macht in handen tracht te houden. Frank Herbert heeft een hele nieuwe maar wel complexe wereld geschapen met grote verbeeldingskracht.

Hij heeft een prachtige schrijfstijl, die heel toegankelijk is en de mooie sfeerbeschrijvingen maken dat Arrakis gaat leven. Ik heb de hele serie gelezen inclusief de latere boeken die zijn zoon geschreven heeft en die de proloog vormen. In de Duin-reeks klopt alles. De combinatie van hoe de planeet tot woestijn geworden is, hoe de spijs ontstaat, hoe de mensen leven met op de achtergrond de politieke intriges van het keizerrijk. En daarna weer omgekeerd, hoe Arrakis weer groen wordt en dit invloed heeft op de spijs. Hoe mensen die onderdrukt worden, op welke manier dan ook, altijd uiteindelijk in opstand zullen komen en dit grote gevolgen zal hebben. Ongelooflijk goed doordacht heeft Herbert een hele ingewikkelde en gedetailleerde wereld neergezet, waarbij je constant wordt uitgedaagd om je hersens te gebruiken.

Er komen namelijk erg veel personages in het boek voor en door de vreemde namen, de totaal onbekende gebruiken en Herberts vaak ook vage filosofische, bijna spirituele, zijsprongen, wordt het er niet makkelijker op. Deze spirituele uitingen en beschrijvingen worden in Duin messias en zeker in Kinderen van Duin steeds vager en je moet daar echt doorheen. Sommige lezers zullen er dan ook moeite mee hebben om de verhaallijn te blijven volgen, omdat Frank Herbert met dit spirituele gedoe best ver gaat.

Duin messias & Kinderen van Duin begint met een voorwoord, waarin in het kort uitgelegd wordt wat er in deel 1 Duin, gebeurd is. Dat is wel zo prettig natuurlijk, want zoals gezegd het is behoorlijk ingewikkeld allemaal en door het voorwoord zit je als lezer gelijk weer in het verhaal. Spijs draait immers om de kracht van je geest en wat dat allemaal mogelijk maakt. Intriges alom en voor zover je dat in een science fiction verhaal kunt zeggen ook realistisch, want niet alles komt goed. De situatieschetsen zijn mooi en de verhaallijnen zijn erg intrigerend, waardoor Frank Herbert de lezers van begin tot einde blijft boeien. 

Je raadt het al: zondermeer 5 hartjes voor deze combi van deel 2 en 3 van Frank Herberts Duin reeks. Als je de boeken nog niet kent, is het bijna een absolute must voor science fiction liefhebbers om het te lezen. Echt een aanrader dus!

Recensie: Duin messias & Kinderen van Duin – Frank Herbert