Recensie: Er speelde nog nét geen draaiorgel RECENSIE

Recensie: Er speelde nog nét geen draaiorgel – Sylvia Witteman

Boeken die je hardop laten lachen, verdienen nou eenmaal 5 hartjes. En dat geldt zeker voor Er speelde nog nét geen draaiorgel! De humor, de jaloersmakende schrijfstijl en de prachtige en treffende beschrijvingen van het centrum van Amsterdam maken dat dit boekje 179 pagina’s lang genieten is. Vooral als je bekend bent met het centrum van Amsterdam, zodat het een feest der herkenning wordt.

Er speelde nog nét geen draaiorgel is vooral een ode aan Amsterdam, en treffende beschrijvingen van alles wat de stad zo typerend maakt. De energie. De architectuur. De kroegen en de winkels. De mensen. De toeristen. De soms hilarische, soms droevige en soms weemoedige conversaties die schrijfster Sylvia Witteman om zich heen hoort. Maar een kritische noot ontbreekt absoluut niet, over diezelfde zaken eigenlijk. De energie, die Sylvia vooral op het Leidseplein nog weleens teveel kan worden. Waarna ze vlucht naar de lokale manege om even haar hart te luchten bij de – tegen betaling van diverse suikerklontjes – altijd luisterende paarden. De architectuur, die vooral rondom het Museumplein slachtoffer wordt van vergelijkingen met goedkoop bouwmarkt-sanitair. De kroegen en winkels die steeds vaker, als mevrouw Witteman eventjes niet kijkt, omgekat worden tot rechtsgedraaide biologische hipsterparadijzen en/of toeristenoorden, veelal rondom het thema kaas. De mensen, die haar soms per scootmobiel aanrijden op de markt en haar pas gekochte bloemen beschadigen. En vooral de toeristen, die kotsen in de fontein van het Americainhotel en die wanneer ze zo high zijn als een helicopter, het wel een mooi moment vinden om voor de allereerste keer op de fiets te stappen.

Openhartig is Er speelde nog nét geen draaiorgel ook weer. Zoals we gewend zijn van deze schrijfster observeert ze niet alleen anderen, maar verwijst ze regelmatig naar haar eigen leven. Ze beschrijft situaties met haar kinderen en huisgenoot P. en ze is ook niet te beroerd om het toe te geven als ze een beetje blundert. Het maakt haar en haar verhalen authentiek, en dat is denk ik de reden dat ze zo graag gelezen wordt door iedereen. Haar columns zijn eerder verschenen in de Volkskrant, en sommigen zijn ook eerder al verschenen in een verzamelbundel. Al herkende ik – ik heb alle verzamelbundels gelezen – er slechts een paar, dus dat valt wel mee.

Zeer herkenbaar vond ik de column over taxi’s: waar men in de meeste wereldsteden taxi’s gewoon ziet als onderdeel van het openbaarvervoernetwerk, vinden Nederlanders een taxi over het algemeen decadente luxe en zonde van het geld. Sylvia verbaast zich erover, en ik ook. Ook in haar visie op oud versleten meubilair – als ik een nieuwe fauteuil koop moet ik weer bang zijn dat ie stuk gaat, dat hoeft nu niet meer want dat is ie al – kon ik me eigenlijk wel vinden.

Al lezende valt het op dat Sylvia Witteman zich soms door Amsterdam lijkt te begeven zonder specifieke reden. Haar avontuur op een begraafplaats waar, zoals ze zelf zei, niemand van haar ligt maar alwaar ze de stuipen op het lijf wordt gejaagd door een onbekend heerschap in een lange regenjas. Haar verhalen over gesprekken op pleintjes in Amsterdam. Hoe mooi is dat, als het je werk is om zomaar de stad in te gaan, puur om inspiratie op te doen? Laten we hopen dat ze nog heel lang de straten van Amsterdam onveilig  blijft maken, en ons erover blijft vertellen.

Recensie: Er speelde nog nét geen draaiorgel – Sylvia Witteman