Recensie: Wereldgeschiedenis van Nederland RECENSIE

Recensie: Wereldgeschiedenis van Nederland – Huygens instituut

Wereldgeschiedenis van Nederland is een bijzonder fascinerend en interessant boek. In meer dan honderd essays vertellen bekende en onbekende onderzoekers en wetenschappers over de geschiedenis van Nederland. Het achterliggende idee hierbij is om de Nederlandse geschiedenis niet te bekijken vanuit de landsgrenzen van Nederland, maar de ontwikkelingen in een breder en een wereldwijd perspectief te plaatsen. Nederland heeft bijgedragen aan de vorming van de wereld en andere landen en culturen vanuit de hele wereld zijn bepalend geweest voor hoe Nederland is geworden. ‘Het geheugen van de natie denkt niet lang terug en, voor zover het terugreikt, beperkt het zich ten onrechte tot geografische en taalkundige grenzen die in het verleden geen rol speelden.’

Wereldgeschiedenis van Nederland begint in 70.000 voor Christus. De oermens Krijn die in de Noordzee is gevonden is gedateerd op min of meer dat jaartal. Het boek is chronologisch opgebouwd en eindigt in 2017 bij de orkaan Irma op Sint Maarten.

Al gelijk bij de eerste essays blijkt dat de mensen die leefden in wat nu Nederland is, onderdeel waren van netwerken die zich over grote gebieden uitstrekten. Zo werd er onderling gehandeld, ook bijna 2.000 jaar voor onze jaartelling, en er waren vergelijkbare gebruiken rond het cremeren en begraven van doden. 

Iedereen vindt wel iets dat hem of haar interesseert in Wereldgeschiedenis van Nederland. Handel, ridders, muziek, literatuur, boekdrukkunst, cartografie, de VOC, slavernij, oorlogen, kolonialisme, religie, archeologie, architectuur en nog veel meer thema’s komen aan de orde in het boek. Geregeld worden grote en bekende gebeurtenissen beschreven, maar even zo veel kleine dingen, persoonlijke verhalen van onbekende mensen en ogenschijnlijk onbelangrijke gebeurtenissen. Niet de eerste vrouwelijke student in Nederland, Aletta Jacobs, maar de eerste vrouwelijke hoogleraar, Tine Tammes. Steeds weer geldt dat deze kleine voorbeelden illustratief zijn voor de ontwikkelingen in het bredere perspectief. En de essays voegen van alles toe aan het bekende, over bijvoorbeeld Willem van Oranje en de Beeldenstorm. Zo vond de Beeldenstorm niet alleen plaats in Nederland, maar ook in het huidige Noord-Frankrijk en België hebben beeldenstormen plaatsgevonden.

Ook bijzonder interessant is de bijdrage over het polderen, de typisch Nederlandse cultuur van overleg, samenwerking en consensus. Voor eens en voor altijd is duidelijk waar het vandaan komt, echt uit het droogleggen van gebieden tot polders en de afspraken die daarvoor gemaakt worden. En ook blijkt dat het echt typisch Nederlands is. Maar ook wordt duidelijk dat de kiem voor de rol van Nederland als het gaat om vredesonderhandelingen en internationale rechtspraak al eeuwen geleden is gelegd. En weet iedereen al dat Coca Cola in 1928 in Nederland is geïntroduceerd? Het werd toen al in 55 andere landen gedronken. En Becel-margarine was in de beginjaren alleen via de apotheek verkrijgbaar. 

Natuurlijk leest de ene bijdrage makkelijker en sneller dan de andere. En natuurlijk spreekt het ene onderwerp je meer aan dan het andere. Het is ook niet een boek dat je even lekker gaat lezen en na een paar uurtjes uit hebt. Na een poosje zakt je concentratie weg, er is zoveel informatie die je wilt absorberen en onthouden. Het is meer een boek om geregeld op te pakken om in te lezen, of om je te beperken tot de stukken die je interessant vindt. Het is fijn dat de essays allemaal ongeveer even lang zijn en gemiddeld een pagina of zeven beslaan. Dat maakt het ook mogelijk om tussendoor even een enkele bijdrage te lezen. Ieder essay eindigt met een verwijzing naar één of meer andere essays over vergelijkbare onderwerpen. De auteurs verantwoorden hun bijdragen met noten en verwijzingen naar andere publicaties. Achterin het boek is een uitvoerig register opgenomen. Wereldgeschiedenis van Nederland is absoluut de moeite waard om in je bezit te hebben!

Recensie: Wereldgeschiedenis van Nederland – Huygens instituut