Recensie: Scherven in de nacht RECENSIE

Recensie: Scherven in de nacht – Martine Letterie

Jacob, zijn ouders en zijn zusje zitten in de nacht van 9 november 1938 te wachten in de woonkamer tot het geweld losbarst. Dat geweld komt er. Het is namelijk de Kristallnacht, de nacht waarin synagogen platgebrand worden en bedrijven en woningen van Joden vernield worden in Duitsland. Het gezin besluit te vluchten, maar dat is nog niet zo eenvoudig. Alleen Jacob kan over de grens met Nederland komen. Daar komt hij uiteindelijk in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork terecht. Maar dan komt 10 mei 1940, de dag waarop de Duitsers ook Nederland binnenvallen…

Boeken over kinderen ten tijde van oorlog zijn altijd aangrijpend. Daarin verschilt Scherven in de nacht niet. Kinderen zijn te jong om volledig te begrijpen waar het allemaal om gaat. Ze worden geconfronteerd met de gevolgen van gewelddadige acties, hun gezinnen worden uit elkaar getrokken en ze moeten weg van huis. Maar waarom? Net dat stukje geeft nog meer angst en onzekerheid bij deze groep van de bevolking. Toch heeft de jeugd ook de veerkracht in huis om te weerstaan aan erbarmelijke omstandigheden, om ook in een kamp als Westerbork nog wat vreugde te laten doordringen. Dat alles wordt op een mooie manier door de auteur samengesmolten tot een zeer goed te volgen verhaal. Tijdens het lezen voel je mee met Jacob. Je wil zo graag dat alles goed komt voor hem en zijn familie! Toch zijn grote delen van de geschiedenis bekend en weet je als lezer de afloop van soortgelijke verhalen. En die afloop is niet altijd positief.

Martine Letterie heeft met dit boek een mooie invalshoek gekozen voor een tijdsperiode waar vaak aan wordt voorbijgegaan. De jaren voor de oorlog waren voor de Joden even angstaanjagend dan de oorlog zelf en dat brengt Letterie mooi onder de aandacht in Scherven in de nacht. De vluchtende Joden konden nergens heen en dat is heel schrijnend. Toch is de angst van de omringende landen terecht geweest, blijkt achteraf. Ook zij zijn niet ongeschonden uit deze afgrijselijke oorlog gekomen.

Het personage van Mieke, het Nederlandse meisje dat op een andere manier in het vluchtelingenkamp terecht komt, zorgt voor een andere kijk op de situatie. Dit is de manier waarop Letterie het inzichtelijk maakt voor de jonge lezers. De situatie roept bij Mieke zoveel vragen op, dezelfde vragen die kinderen vandaag hebben als ze geconfronteerd worden met deze geschiedenis. Door Mieke haar vragen te beantwoorden, wordt er ook voor de lezers erg veel duidelijk en krijgt dit boek echt een historische meerwaarde.

Niet alleen het verhaal, maar ook de manier waarop het verhaal verteld wordt zorgt voor een duidelijke lijn. De schrijfstijl is eenvoudig, maar gebruikt wel de juiste terminologie, die dan ook soms wat extra duiding krijgt. Na het lezen van dit boek blijven er geen grote vraagtekens achter, alles is mooi onder woorden gebracht op een manier die prima past bij de doelgroep van 10 tot 12 jaar. Alleen met het einde van het boek kan je wat problemen hebben, als volwassene dan. Voor de jonge lezers kan het een verkeerd beeld geven, al benoemt Letterie in het nawoord wel de gevolgen van de oorlog voor de vluchtelingen in het kamp.

Scherven in de nacht is een boek dat tot leven komt tijdens het lezen. Met een sober taalgebruik laat Letterie ons kennismaken met de vluchtende Joden. De personages worden een soort familie en je hoopt dat het ze allemaal goed gaat. Een bijzonder boek door de keuze van het onderwerp en de tijd en plaats waar het zich grotendeels afspeelt. Absoluut een aanrader voor kinderen die houden van boeken met een historische achtergrond en ook volwassenen kunnen er nog wat van opsteken.

Recensie: Scherven in de nacht – Martine Letterie