Recensie: Archipel van de hond RECENSIE

Recensie: Archipel van de hond – Philippe Claudel

Wanneer op een ochtend drie lijken aanspoelen bij een klein vissersdorpje aan de Middellandse Zee, wordt er een groot mediacircus verwacht. De drie lichamen zijn van vluchtelingen die verdronken zijn op hun tocht naar Europa. De Burgemeester besluit het voorval in de doofpot te stoppen en sluit een pact met de zeven aanwezige mensen. Ze laten de lijken verdwijnen en spreken er nooit meer over, is het plan. Alleen de Onderwijzer heeft daar moeite mee en hij laat het er niet bij rusten: hij begint met experimenteren met de lichamen om er achter te komen waar de slachtoffers vandaan komen, tot hij een grote ontdekking doet. Hij wil dit graag aan het licht brengen, maar alles wat hij terugkrijgt is wantrouwen en tegengas, tot het dorpje figuurlijk lijkt te gaan ontploffen.

Philippe Claudel is een bekend Frans auteur, maar daarnaast ook nog scenarioschrijver, regisseur en professor in de literatuur. Hij werd voornamelijk bekend door zijn boek Grijze Zielen. Door zijn baan als docent in een gevangenis, krijgen zijn boeken een extra dimensie. Hij heeft ondervonden dat mensen zowel engel als monster kunnen zijn, goed en kwaad tegelijk. In Archipel Van De Hond komt dit nog beter naar voren dan in zijn andere werken, voornamelijk door het thema angst dat verder wordt uitgewerkt.

Het eerste wat opvalt tijdens het lezen van Archipel Van De Hond, is dat er geen namen worden genoemd. Mensen worden aangeduid met beroepen of andere kenmerken, zoals de Burgemeester en de Onderwijzer, de Oude Vrouw en de Cafébaas. Hierdoor krijgen de personages een afstandelijke vibe, het wordt nergens persoonlijk. Als lezer staat het verhaal daarom ver van je af, wat ook de bedoeling lijkt te zijn van Claudel.

De Onderwijzer is in dit verhaal de absolute boosdoener, maar Claudel weerlegt dat mooi met zijn verhaal. De Onderwijzer wordt aan de schandpaal genageld, waarbij er gebruik wordt gemaakt met de huidige maatschappelijke problematieken: de migratiecrisis en de positie van de man ten opzichte van kinderen. Hierdoor lijkt de sympathie van de lezer te verschuiven van de echte boemannen naar een man die in deze positie wordt gezet. Claudel geeft duidelijk zijn visie op de mens weer: hij heeft weinig goede woorden voor de mens over. Het verhaal heeft daardoor ook weinig vrolijke noten – beter gezegd gewoon helemaal geen – maar toch geeft dat juist extra dimensie en een bijzondere sfeer aan het verhaal.

Claudel drijft graag de spot met de lezer en het verhaal, maar doet dat op gepaste, humoristische wijze. Misschien kan het voor sommige lezers wat te duistere humor zijn, maar er zijn ook legio mensen die dit kunnen waarderen. Hij weet in ieder geval zijn verhaal in een prachtige schrijfstijl te vertellen, met metaforen en stijlfiguren waar je niet omheen kunt. Het einde is grandioos – te verwachten, maar mooi. De korte zinnen geven het verhaal nog net dat gevatte, maar sombere sfeertje mee.

Archipel Van De Hond is een duister, maar mooi verhaal over actuele thema’s. Philippe Claudel trekt de lezer het verhaal in, maar stoot hem tegelijkertijd af door de personages onpersoonlijk te houden en door de visie op het verhaal continu te veranderen. Er wordt geen blad voor de mond gehouden en het is duidelijk dat Claudel kritiek uit op de mensheid in het algemeen, met name het egoïsme van de mens. Dit alles vertelt hij prachtig en op zorgvuldige wijze. Archipel Van De Hond is Philippe Claudel op zijn best.

Recensie: Archipel van de hond – Philippe Claudel