Recensie: Zilver RECENSIE

Recensie: Zilver – Adriaan van Dis

Als dertienjarige in de pubertijd belanden is niet makkelijk. Want hoe word je wie je wilt zijn? Zilver heeft het er maar moeilijk mee. De jongens om hem heen zijn ook zo verschillend. Zilver wil erbij horen, maar hij lijkt overal een vreemde eend in de bijt. Zou hij vinden wat hij zoekt en in staat zijn om zijn eigen pad te kiezen?

Adriaan van Dis schreef Zilver in 1988. Dat is een heel andere tijd dan ruim 30 jaar later. Over straat gaan de nozems, er zijn nog kostscholen in Nederland en er is een groot taboe op seks. Nee, deze roman is niet tijdloos, maar dat maakt het niet minder interessant. Zilver is een beetje een gevoelige jongen. Hij beleeft alles veel intenser dan zijn leeftijdsgenoten. En dat maakt hem anders.

Adriaan van Dis schetst heel goed wat de impact is van het missen van een vaderfiguur. Mede hierdoor is Zilver een dromer, die in een fantasiewereld de antwoorden op zijn vragen hoopt te vinden. Maar het zijn juist die vragen waar ik mijn twijfels bij heb. Zijn de vragen die Zilver zichzelf stelt in Zilver wel de vragen die een dertienjarige stelt? 

Misschien passen deze vragen wel bij de generatie van “toen” en die kloof tussen toen en nu kom je vaker tegen tijdens het lezen. Als lezer onderga je een soort van cultuurshock. Ze gaan met z’n allen kamperen in het bos, ze hebben het nog over ‘kapotjes’ en burgerlijke klasse is nog een ding. Literatuur gaat vaak kritisch in op taboes, dat is wat ook zo bijzonder en leuk is aan literatuur. Maar dan moet het nog wel toepasbaar zijn in het huidige systeem. Je merkt dat de (technologische) ontwikkelen van de afgelopen jaren Zilver ingehaald hebben.

Het verhaal wordt ondersteund met illustraties. Of eigenlijk is dat niet goed verwoord. Het verhaal van Zilver wordt met regelmaat onderbroken door illustraties van deze taboes, waar een fantasie op losgelaten is. Soms onderbreken de illustraties woorden en passages, waardoor de lezer uit het verhaal getrokken wordt. De illustraties zelf zijn ook niet verhelderend en het leggen van het verband tussen de illustratie en het verhaal is soms ook erg lastig.

Toch heeft Adriaan van Dis ook hele goede stukken in het boek verwerkt. De taal is poëtisch en lijkt soms zelfs te rijmen. Van Dis haalt niet alleen het seks taboe aan, hij verwerkt ook de cultuurverschillen tussen de Westerse landen en de tropische landen in het verhaal. “Want dichter bij de evenaar neemt het blote toe en de schaamte af.”

Zilver van Adriaan van Dis is een bijzondere roman. Dat maakt het ook zo lastig om het te beoordelen. Enerzijds haalt Adriaan van Dis op een goede manier taboes aan, maar anderzijds zijn deze taboes ook achterhaalt. En dat is niet gek, want we zijn ondertussen 30 jaar verder. Toch blijft de schrijfstijl mooi en poëtisch. Maar kent het verhaal ook zo zijn kanttekeningen. Het verschil tussen de werkelijkheid en Zilvers fantasiewereld is soms klein. Ook mist men veel informatie, omdat het verhaal alleen vanuit Zilver zijn perspectief geschreven is. Voor ieder die zich interesseert voor de literatuur van pak ‘m beet 30 jaar geleden, is Zilver wellicht de roman die je zoekt.

Recensie: Zilver – Adriaan van Dis