Recensie: Houvastvergankelijkheidsleer RECENSIE

Recensie: Houvastvergankelijkheidsleer – Jan Baeke

Als mens lopen we allemaal tegen alledaagse “problematiek” aan: de bureaucratie op je werk, een avondje lekker thuis op de bank dat tegenvalt en de miscommunicatie met je medemens. Maar hoe houdt men zich staande in die wereld? Hoe vindt men erkenning en geborgenheid? Jan Baeke dichtte het in de Houvastvergankelijkheidsleer. 

De Houvastvergankelijkheidsleer is de nieuwe gedichtenbundel van Jan Baeke die hij opgedragen heeft aan Marrigje. Ondanks de onaantrekkelijke kaft, laten de eerste versregels van het eerste gedicht je verbazen. Als je het gedicht leest, hoor je de klanken. Eigenlijk moet je deze gedichten niet lezen “lezen”. Je moet ze voordragen, zodat je hoort wat er tussen de regels door wordt gezegd. Jan Baeke maakt veel gebruik van enjambement, een zinsafbreking op een op het eerste gezicht onlogische plaats, waardoor de woorden nadruk krijgen of een dubbelzinnige betekenis. Ook maakt Jan Baeke op een bewonderenswaardige manier gebruik van rijm, precies op die manier, zodat het een toevoeging is aan het gedicht en aan de woorden.

De bundel bestaat uit allemaal losse gedichten, die onderling toch met elkaar verbonden zijn, zonder dat de lezer altijd gelijk het verband herkent. Achterin het boek is een index opgenomen met verschillende onderwerpen, zodat je de bundel op verschillende manieren kan lezen. De gedichten zelf zitten literair dus goed in elkaar, maar de clou is vaag. De betekenis van de gedichten zijn soms onbegrijpelijk. Enerzijds spreken ze de lezer aan, maar dan is het uiteindelijk zo vaag, dat je toch weer afhaakt. Jan Baeke verwijst in de Houvastvergankelijkheidsleer veel naar andere werken, waardoor de betekenis van sommige gedichten nog moeilijker te achterhalen is, als je niet thuis bent in die wereld. 

Ik begon hoopvol en vol verwachtingen aan de bundel. Ik werd tot mijn verbazing gegrepen door de eerste regels: door de klanken van de verzen en de betekenis. Maar naarmate de bundel vorderde was het alsof ik een doodlopende weg in was geslagen. De gedichten zijn moeilijk en de betekenis lijkt onbereikbaar. Een paar gedichten heb ik zeker kunnen waarderen, gemarkeerd en zal ik zeker nog eens teruglezen, maar de hoge verwachtingen die ik kreeg van het eerste deel, heeft Jan Baeke niet waar kunnen maken. Hierdoor wordt de Houvastvergankelijkheidsleer een opvolging van halve verhalen en onbegrijpelijke woorden, waardoor ik het boek toch negatief beoordeel. De bundel trekt echt de aandacht van de lezer en er zal voor iedere lezer een gedicht zijn dat hem of haar aanspreekt, maar de bundel is soms te vaag en te onbegrijpelijk, om aan alle verwachtingen te voldoen. 

Recensie: Houvastvergankelijkheidsleer – Jan Baeke