Recensie: Heel de tijd RECENSIE

Recensie: Heel de tijd – Leo Pleysier

Leo Pleysier weet al van jongs af aan dat de tijd een kostbaar iets is. Zijn moeder mijmerde vaak over het klimmen der jaren. ‘Een mens is oud voor hij of zij het goed en wel beseft,’ zo sprak zij. Als kind beschikt de schrijver al over de betoverende kracht van de metafoor. Hij zag de toekomst als een fruittaart. Wie daar heel voorzichtig van snoept, kan er lang van smullen.

Heel de tijd is een klein maar prachtig literair werkje vol nostalgische fragmenten.  Door herinneringen te combineren met hedendaagse gebeurtenissen,  lukt het Pleysier om de tijd heel even stil te zetten.

De Vlaamse schrijver debuteerde in 1971 met zijn verhalenbundel Mirliton en heeft sindsdien de Nederlandse lezer weten te beroeren met zijn prachtige schrijfstijl.

De foto’s in zijn werkkamer zijn de aanleiding voor het schrijven van deze roman. Een groepsfoto uit 1983 met daarop acht schrijvers en dichters waaronder Pleysier zelf (zes daarvan zijn inmiddels overleden), Een foto van een put waar hij ooit bijna is ingevallen en het trouwportret van zijn ouders. De portretten roepen steeds nieuwe herinneringen op bij de schrijver. De roman is echter niet in chronologische volgorde geschreven en hierdoor ontstaan soms lange en soms wat kortere scènes die niet altijd aan elkaar gerelateerd zijn. Dit vormt echter geen enkel probleem om de roman in zijn geheel te begrijpen. Het gaat hier immers om de manier van vertellen en het gebruik van de woorden die de lezer meevoeren in de mooiste dimensie van weemoed: de ontroering.

In Heel de tijd zijn de benoemde voorwerpen en situaties voor de iets oudere lezer een feest van herkenning. Zo lezen we in een scène waarin zijn oudere broer een tekening maakt en hij het gereedschap hiervoor mag aangeven over de rood/blauwe Pelikangum die in het verleden vaak gebruikt werd. Lang werd er gedacht dat het blauwe gedeelte van de gum gebruikt kon worden voor het wissen van de penstrepen. Dit was echter niet het geval. Het blauwe gedeelte diende voor het potlood te wissen op een harde ondergrond. Ook de demonstratie tegen de kruisraketten en de Zundapp-motorfiets waren indertijd spraakmakend.

De gesprekken die Pleysier voert spelen zich voornamelijk af in zijn hoofd. De ander is hierdoor wel wat eenzijdig belicht. De schrijver weet natuurlijk niet wat er in het hoofd van de ander omgaat, maar maakt hier wel een fascinerende voorstelling van.

In Heel de tijd zijn de dood en vergankelijkheid de belangrijke thema’s. Op latere leeftijd word je steeds vaker met de dood geconfronteerd. Pleysier is inmiddels een zeventiger en weet als geen ander dat niets blijft zoals het was. Familie en vrienden overlijden, huizen verzakken en de foto’s verbleken en verslijten. De begraafplaats is inmiddels zo vol geworden dat er graven geruimd moeten worden. Misschien is de grootste angst van Pleysier om ooit in de vergetelheid te geraken. Deze angst is echter ongegrond. Wie zulke prachtige literaire werken heeft geschreven, zal voor altijd blijven voortbestaan.

Recensie: Heel de tijd – Leo Pleysier