Recensie: De Ommelanden RECENSIE

Recensie: De Ommelanden - Elvis Peeters

Europa, ergens in de nabije toekomst. Fotografe Dora trekt met haar fototoestel de Ommelanden in, een gebied buiten de geciviliseerde wereld. Een gebied waar communicatie met de buitenwereld niet mogelijk is en de inwoners volledig zijn teruggeworpen op zichzelf en de natuur. Wanneer ze genoeg foto’s heeft geschoten voor haar project, wil ze zo snel mogelijk weer terug naar de stad. Autopech gooit echter roet in het eten, waardoor ze gedwongen wordt om in de hoeve van haar overleden gastvrouw te verblijven en zich het primitieve leven eigen te maken. Want er is geen manier om contact te leggen met haar zus in de stad en er zijn geen materialen voorhanden om haar auto te maken.

Dit verhaal wordt in verschillende perspectieven verteld, waarbij niet altijd duidelijk is wie de verteller is. Enerzijds is daar namelijk het perspectief van Dora, maar anderzijds is er ook een soort alwetend perspectief, het lijkt alsof dit de stem is van de Ommelanders, die de ongelukkige fotografe nauwgezet observeren. Daarnaast is er een beschouwende verteller, die het duidelijkst de moraal van het verhaal aan de lezers overbrengt: we moeten zuinig zijn op deze wereld en elkaar, want anders wordt dit ons voorland. Treffende citaten als deze maken je hier als lezer scherp van bewust:

‘Het leven heeft de neiging voortdurend uit te dijen. Een proces dat we niet kunnen stoppen, hooguit manipuleren. Dat is dan ook wat we doen. Wij zijn niet meer gebonden aan instincten, onze vrije wil stuit evenwel op de grenzen van wat de natuur aan vrijheid toestaat. Vrijheid is niet oneindig. Bovendien, vrijheid is slechts een begrip. De natuur werkt niet met begrippen. Het leven leeft er maar op los. Wat op het spel staat, is ons voortbestaan als mensheid. Daar kunnen we allen toe bijdragen. Ieder op zijn manier. De onze is: het schip van de beschaving drijvende houden. Ondanks stijgende zeeën, ondanks de verzilting van het land, woestijnvorming, droogte, tropische stormen, het krioelen van leven. De aarde vraagt doortastende maatregelen. […] Die roeping moeten wij op ons nemen op straffe van lafheid en ondergang.’

Later in het verhaal komen er nog zeker drie perspectieven bij, van familieleden en vrienden die Dora heeft achtergelaten. Het is dus opletten geblazen tijdens het lezen: wie vertelt wat? De hoofdstukken zijn verdeeld in Ommelanden en Stad en zijn daardoor erg afwisselend. Die afwisseling vond ik fijn: het primitieve, woeste leven op het platteland versus het moderne, jachtige leven in de stad. De hoofdstukken die zich in de Ommelanden afspelen zijn vaak een beetje naargeestig van aard, je voelt tijdens het lezen de wanhoop van Dora en de bittere nuchterheid van de bewoners. Het is fijn om daarna weer even het stadse leven in te duiken.

Het verhaal speelt niet in het heden, maar zoals al eerder gezegd in de nabije toekomst. Het duurde wel even voor ik dit doorhad. Er komen slechts enkele futuristische toespelingen in het verhaal voor, die je vooral uit het verhaal moet halen dat zich in de Stad afspeelt. Zo staan hier torens waarin groente verbouwd wordt, om de grote droogte het hoofd te bieden. Deze elementen zorgen echter niet voor een onrealistisch verhaal, maar maken je ervan bewust hoe de wereld er over enkele tientallen jaren uit kan komen te zien.

Hoewel De Ommelanden niet altijd makkelijk leest, is het een verhaal dat boeit. Je wordt als lezer geprikkeld, en na het dichtslaan van het boek, denk je: ‘Hè, begrijp ik dit nu goed?’. Hoewel ik de schrijfwijze van Peeters niet altijd kan waarderen, zorgt zijn boodschap er toch voor dat ik De Ommelanden vier hartjes geef. Hoe meer ik erover nadenk, hoe beter ik het boek vind.  

Recensie: De Ommelanden - Elvis Peeters