Recensie: Blijf hun namen noemen RECENSIE

Recensie: Blijf hun namen noemen – Simon Stranger

Simon Stranger vertelt in Blijf hun namen noemen over zijn schoonmoeder die is opgegroeid in een huis in Noorwegen net na afloop van de Tweede Wereldoorlog. Dit huis werd tijdens de oorlog bezet door de beruchte “Rinnan-bende”. Onder leiding van Henry Oliver Rinnan werden er mensen van het verzet in de kelder gehoord, mishandeld en zelfs vermoord. Simon Stranger beschrijft wat voor invloed dit huis heeft gehad op het stel die dit vlak na de oorlog bewoond en neemt je op bijzondere wijze mee in tachtig jaar familiegeschiedenis en het ontstaan van de Rinnan-bende.

Het begin was even flink wennen, de schrijfstijl is een beetje rommelig: veel korte fragmenten met verschillende verhaal- en tijdslijnen die kriskras door elkaar lopen. In het begin zorgt dit voor veel onduidelijkheid. Maar als je eenmaal aan de schrijfstijl gewend bent en een beetje begrijpt hoe de verschillende verhaallijnen zich tot elkaar verhouden wordt het verhaal leuk om te lezen.

Opvallend is dat alle hoofdstukken beginnen met de letters van het alfabet. Zo wordt in het hoofdstuk ‘K’ ‘kou’ en ‘knetterende liefde’ genoemd, maar ook ‘keldertrap’ en ‘Karl Dolmen’, de rechterhand van Henry Rinnan. Elk woord kan een begin van een korte alinea zijn: een herinnering uit een concentratiekamp, of een alledaagse bezigheid. Maar een woord kan ook uitmonden in een langer verhaal. Zo wordt elke letter van het Noorse alfabet op volgorde afgegaan. Een hele originele opzet voor een bijzonder verhaal.

Het is duidelijk dat Ellen zich niet thuis voelt in het huis die ze vlak na de oorlog betrekt met haar gezin. Mooi wordt omschreven hoe ze zich voelt, en hoe ze het verleden niet los kan laten waardoor je erg met haar mee kan leven. Continu wordt ze in haar eigen huis herinnert aan de vreselijke gebeurtenissen die daar hebben plaatsgevonden. “De oorlog is voorbij, maar toch eindigt hij nooit. Het verleden achtervolgt haar, of ze wil of niet, net zoals deze morgen als ze bij de ingang naar de keldertrap staat.”

Heel uitgebreid komt de jeugd van Henry Rinnan aan bod in Blijf hun namen noemen. Je leest hoe hij met zichzelf worstelt en nergens bijhoort. Op deze manier wordt hij neergezet als een ‘gewoon mens’ met zijn eigen (puberale) problemen. Verder in het verhaal lees je de drang van hem om ‘gezien’ te worden en ertoe te doen, wat erg interessant is om te lezen. Door de Duitsers wordt hij dan eindelijk opgemerkt en gewaardeerd als hij belangrijke informatie aan hen doorspeelt. Het wordt van kwaad tot erger, en algauw bekleed hij een hoge functie. Als lezer krijg je een uniek kijkje in het hoofd van Rinnan, en probeert een verklaring te vinden voor zijn verschrikkelijke daden. Hoe kan een persoon zich zo gaan misdragen?

Voor Simon Stranger is het belangrijk dat de verhalen van de slachtoffers verteld en gehoord worden. Hij legt in het eerste hoofdstuk heel mooi uit waarom het belangrijk is dat wij hun namen blijven noemen. In de Joodse traditie wordt gezegd dat een mens twee keer sterft: de eerste keer als het hart stopt met slaan, de tweede keer als de naam van de dode voor het laatst wordt uitgesproken, gelezen of aan gedacht wordt. Want dan is diegene pas echt weg uit het leven op aarde. Een hele mooie uitspraak wat je in gedachten meeneemt in de rest van het verhaal.

Blijf hun namen noemen is een aangrijpende oorlogsroman, gebaseerd op waargebeurde verhalen en oorlogsdocumenten. Het beschrijft een bijzonder familieverhaal, met een verdrietige geschiedenis. Zeker de moeite waard om te lezen als je van oorlogsverhalen houdt waar een paar geschiedenislessen in zijn verwerkt. Met als leuk detail de letters van het Noorse alfabet verweven door het verhaal, wat het boek een originele insteek geeft.

Recensie: Blijf hun namen noemen – Simon Stranger