Recensie: Of de oleander de winter overleeft RECENSIE

Recensie: Of de oleander de winter overleeft – Stefan Popa

Pitu moet sterven. En dat terwijl hij nog zoveel heeft om voor te leven. Zijn dochter, Samarina. Zijn dorp, Crushuva, het hoogste en mooiste punt van Macedonië. En natuurlijk zijn volk, de Aroemenen, met hun eigen taal – Romaans met Griekse invloeden – dat nog springlevend is. Nog wel. Pitu probeert om te gaan met de grillen van het heden en grijpt levenslustig terug op zijn verleden en dat van zijn volk. Want pas als de einddatum is vastgezet, kom je het leven echt tegen.

In Of de oleander de winter overleeft, van Stefan Popa, word je als lezer direct vanaf het eerste hoofdstuk meegenomen in het bewogen leven van Pitu. De oud-burgemeester van een Aroemeens dorp in Macedonië krijgt van zijn Griekse arts te horen dat zijn leven nog maar kort zal zijn. Een kwaadaardig gezwel in zijn hoofd geeft hem een nog resterende tijd van 6 maanden. Hij zit echter niet bij de pakken neer en besluit zijn tijd intensief te beleven en alles extra goed in zich op te nemen. Het liefst zonder dat iemand anders van zijn naderende einde afweet. Zelfs zijn dochter Samarina mag niet weten hoe ziek hij is. Terwijl hij door iedereen op straat vriendelijk begroet wordt en hij doet alsof er niets aan de hand is, worstelt hij met zijn eigen gevoelens over heden en verleden.

De verhaallijn van Pitu wordt afgewisseld met die van Costa. Zijn vader die hij nooit heeft gekend. Hierin maken we kennis met de geschiedenis van zijn familie en met name die van het Aroemeense volk. Een kleine etniciteit waarvan de toekomst onzeker is. Op het begin lijken de verhaallijnen totaal uit elkaar te liggen en zijn de flashbacks enigszins verwarrend. Maar al snel vormen ze een duidelijk geheel en komen heden en verleden op prachtige wijze bij elkaar.

Dat Stefan Popa, zelf van half Roemeense afkomst, veel tijd en research in Of de oleander de winter overleeft heeft zitten, mag duidelijk zijn. In zijn dankwoord geeft hij aan al sinds 2013 met dit onderwerp rond te lopen. Sinds het moment dat hij in het Pindosgebergte verdwaalde en daar een Aroemeense vrouw om de weg vroeg. Ze sprak geen Grieks, maar tot zijn verbazing verstond hij haar Aroemeense aanwijzingen toch. Popa neemt je mee op reis door de Balkan en door zijn beeldende beschrijvingen waan je je ook daadwerkelijk daar. Het is niet alleen een prachtig en ontroerend verhaal, maar tegelijkertijd een les geschiedenis en aardrijkskunde. Een volk waar velen ongetwijfeld nooit van gehoord hebben. De problematiek in de Balkan die voor velen onbekend is. En dorpjes waarvan we niet weten waar ze liggen. De kaart voor in het boek is op momenten dan ook een handig hulpstuk om op terug te vallen, om de geografische locaties in het verhaal goed te begrijpen. 

Popa hanteert een prachtig beeldende en duidelijke schrijfstijl, die tegelijkertijd op momenten wat lastig en traag leest. Vervelend is dit echter niet. Het geeft je tijd om na te denken over de geschreven woorden. Het geeft inzicht in het volk, de cultuur en de taal van de Aroemenen. Bijzonder is ook dat Popa de hoofdstukaanduiding in het Aroemeens heeft neergezet.

Of de oleander de winter overleeft is een prachtig geschreven boek dat de lezer op bijzondere wijze kennis laat maken met de Aroemenen en hun onzekere voortbestaan. Naast het ontroerende en pakkende verhaal van Pitu, is het een lesje geschiedenis waar je van moet houden als je aan dit boek begint. Popa zet een origineel verhaal neer, waarin hij fictie en historische feiten vloeiend in elkaar laat overlopen. Een bijzonder boek dat je na laat denken over je eigen identiteit en de eindigheid daarvan.

Recensie: Of de oleander de winter overleeft – Stefan Popa