Recensie: Sofia draagt altijd zwart RECENSIE

Recensie: Sofia draagt altijd zwart – Paolo Cognetti

In Nederland werd Paolo Cognetti bekend door zijn succesvolle roman De acht bergen. Door dit succes werd ook zijn eerder geschreven roman De buitenjongen in het Nederlands vertaald en nu is het eerder verschenen Sofia draagt altijd zwart opnieuw uitgegeven.

Sofia draagt altijd zwart gaat over Sofia die in 1977 in Milaan is geboren als enig kind van Rossana en Roberto. Ze groeit op in een moeizame gezinssituatie: een slecht huwelijk tussen de ouders, een moeder die lijdt aan depressies en met wie ze een slechte band heeft, en een vader die een buitenechtelijke relatie heeft. Geen ideale omgeving om in op te groeien.

Het boek wordt wel omgeschreven als een coming-of-age roman, maar het is eigenlijk meer een verzameling van verschillende momenten in het leven van Sofia: als ze als 8-jarige graag met jongens speelt en jongensachtig is, als ze als 16-jarige een zelfmoordpoging doet en in een kliniek terecht komt en vervolgens als ze een acteursopleiding gaat volgen in Rome en daarna carrière probeert te maken als actrice. Sofia draagt altijd zwart is ook niet geheel chronologisch opgebouwd, het gaat heen en weer in tijd.

En hoewel het boek gaat over Sofia, is zij niet de verteller. Het perspectief wisselt tussen verschillende personen rondom Sofia, zoals haar vader, haar tante bij wie ze een tijdje woont en haar kamergenoten. Deze wisselingen in perspectief maken, samen met de wisselingen in tijd, dat het boek wat fragmentarisch is. Sofia draagt altijd zwart lijkt meer een verzameling korte verhalen dan een roman. Dit neemt overigens niet weg dat de verhalen op zichzelf, evenals de personages die er in voor komen, boeiend zijn.

De vele wisselingen in perspectief maken ook dat de verschillende personages naast Sofia, die allemaal een eigen verhaal hebben, oppervlakkig blijven omdat Paolo Cognetti de lezer niet veel ruimte geeft om hen beter te leren kennen. Ook hoofdpersonage Sofia blijft ongrijpbaar. Dit is waarschijnlijk deels omdat het er op lijkt dat ze ook als persoon ongrijpbaar is voor haar omgeving, maar ook voor ons als lezer is het lastig om Sofia echt te leren kennen en met haar mee te voelen omdat we haar alleen leren kennen vanuit de ogen van de ander. Veel blijft onbesproken. Zo kom je er niet achter waarom ze zich gedraagt zoals ze zich gedraagt, of wat er in haar om gaat. Dat is jammer, want het is wel duidelijk dat ze worstelt met het leven.

Sofia draagt altijd zwart is enerzijds een mooie verzameling van verhalen over interessante personages, maar is door het fragmentarische karakter en de perspectiefkeuze minder boeiend en meeslepend dan verwacht.  

Recensie: Sofia draagt altijd zwart – Paolo Cognetti