Recensie: Zwart licht RECENSIE

Recensie: Zwart licht – María Gainza

De jongvolwassen María wordt al vroeg in haar carrière onder de vleugels van hooggewaardeerde kunsttaxateur Enriqueta genomen. Samen werken ze bij het grootste taxatiebureau van Buenos Aires. De vertrouwelijkheid onderling is groots, zo groot dat Enriqueta haar leerlinge toevertrouwt dat ze vervalsingen in de kunstwereld motiveert. Want ook vervalsingen zijn handel en kunnen bewonderd worden. Het plotse overlijden van Enriqueta laat voor María een gat achter, die ze probeert te vullen door proberen te achterhalen wie de mysterieuze La Negra is. Een onnavolgbare kunstenares en meestervervalser van de schilderijen van María Lydis. La Negra blijkt ongrijpbaar voor María, maar in de zoektocht lijkt ze een deel van zichzelf terug te vinden.

Zwart licht is een opmerkelijke vertelling vanuit het oogpunt van het hoofdpersonage, dat de lezer meeneemt in de wereld van vervalsers en vervalsingen binnen de kunstwereld. Een intrigerend plot over hoe kunst in de vorige eeuw werd gewaardeerd en hoe daarmee werd omgesprongen. Opmerkelijk is de samensmelting tussen realiteit en fictie. De genoemde kunstenaars in Zwart licht, waaronder Mariëtte Lydis, hebben echt bestaan. Tijdens de zoektocht vraagt de hoofdpersonage zich echter continu af of het waar is wat men haar vertelt, en of er iets van te bewijzen valt. De lezer wordt daardoor bij alles aan het twijfelen gebracht. De auteur María Gainza onderstreept dat verder door het hoofdpersonage te laten vertellen dat ze een scheve glimlach heeft, wat haar doortrapte aard zou verraden.

“Ik ben geboren met een scheve lach, door een zwak spiertje staat als ik lach mijn rechtermondhoek hoger dan mijn linker. Mensen zeggen dat dat defect mijn doortrapte aard verraadt, zoals bij de man die eerst bij de goeien hoorde, maar later een dief werd omdat zijn schouders bij het lopen katachtig bewogen.”

Deze opmerkelijke roman uit Latijns-Amerika doet denken aan poëzie. Al lezend doet Zwart licht aan als een eerbetoon aan de 20e eeuwse kunstwereld en de betrouwbaarheid daarvan destijds en in huidige tijden. Hoewel het hoofdpersonage vertelt vanuit de ik-persoon, blijft ze voor de lezer mysterieus en tegen het einde van het verhaal voelt ze alsnog ongrijpbaar. Gainza heeft ook veel de aandacht gelegd op mystiek. Desondanks leest niet het hele boekje even gemakkelijk weg, door vele bladzijden te wijden aan de inhoud van rechtszaken of aan artikelen in een kunstcatalogus waarin ook vervalsingen voorkomen. Deze stukken moeten de kern van het verhaal illustreren en kracht bijzetten, maar Gainza vergeet daardoor dat de lezer paginalang uit het verhaal wordt gerukt. Helaas wel een zwaarwegend element, het is lastig om de lezer dan weer terug het verhaal in te brengen.

Zwart licht is al met al een bijzondere vertelling en het enthousiasme van Gainza over de kunstwereld werkt aanstekelijk en nieuwsgierig makend. Bovendien geeft Zwart licht vooral ook een intieme kijk op twee vrouwen die verschillend zijn, maar door een gedeelde passie en levensopvattingen binnen korte tijd nauw verbonden raken met elkaar. Een groot gat laat de een achter voor de ander, maar de inspiratie en passie leeft voort. Hoe zwart de wereld ook lijkt, er schijnt altijd ergens licht.

Recensie: Zwart licht – María Gainza