• onze waardering

Afscheid van Java – Arjan Hoks RECENSIE

Recensie: Afscheid van Java – Arjan Hoks

In Afscheid van Java brengt Arjan Hoks op basis van een nagelaten manuscript het leven van zijn grootvader Johannes Hoks in Nederlands-Indië voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog in beeld. Johannes vertrekt in 1927 naar Nederlands-Indië om daar als tabaksplanter te gaan werken. Zijn vrouw volgt enkele jaren later en ze bouwen daar hun leven en gezin op tot Johannes in 1941 wordt opgeroepen door het KNIL (Koninklijk Nederlands Indisch Leger) om het land te verdedigen tegen de Japanners.

In eerste instantie moet Johannes de kust verdedigen tegen inval van de Japanners. Na de capitulatie wordt hij krijgsgevangene en komt hij uiteindelijk, via verschillende andere kampen, te werken aan de beruchte Birma-spoorlijn. Een boeiend en ook heel helder verslag van een toch wel minder besproken deel van de Nederlandse geschiedenis.

Afscheid van Java is echter meer dan alleen het verhaal van Johannes Hoks. Arjan Hoks heeft het verhaal van zijn opa namelijk aangevuld met feiten over de geschiedenis van Nederlands-Indië. Hierdoor is Afscheid van Java niet alleen een persoonlijk document maar bijna een naslagwerk. Hij richt zich daarbij niet alleen op de Japanse bezetting, maar ook op de veranderingen in die periode onder de Indische bevolking ten opzichte van de Nederlandse onderdrukking.

De keerzijde van deze uitgebreide documentatie is dat het wel wat afbreuk doet aan de leesbaarheid van het boek. De vele voetnoten of toelichtingen in de lopende tekst maken het lastiger om te lezen en vragen om veel aandacht. Voor mij persoonlijk leek niet alle informatie nodig voor het verhaal, maar dat is wellicht voor andere lezers anders. Ondanks dat alle onbekende termen toegelicht worden wanneer ze voor het eerst genoemd worden, zou een verklarende woordenlijst voor of achter in het boek wellicht een goede toevoeging zijn. Zo kun je, wanneer een woord na een tijdje nog eens genoemd wordt, opzoeken wat het ook alweer betekende. Het is overigens ook de vraag of het altijd een toegevoegde waarde heeft om deze (vaak Indische) termen te gebruiken.

De belevenissen van Johannes Hoks waren, los van de voetnoten of uitweidingen, prettig leesbaar. Hij geeft heldere beschrijvingen van de gebeurtenissen en omgeving en ook geregeld van zijn gevoelens, bijvoorbeeld zijn verlangen naar thuis. Het is jammer dat er soms hiaten zijn in zijn verhaal, al heeft Arjan Hoks mooi geprobeerd om deze hiaten door verder onderzoek op te vullen.

Afscheid van Java is een boeiend boek over de belevenissen van een Nederlandse man in Nederlands-Indië in de oorlog tegen Japan. Een interessant persoonlijk verhaal en door het gedegen onderzoek van Arjan Hoks ook een mooi naslagwerk over de geschiedenis van Nederlands-Indië.

Recensie: Afscheid van Java – Arjan Hoks

Afscheid van Java

  • Onze waardering:

             
  • Members waardering:

    1  2  3  4  5 
    (0 stemmen)
  • Omschrijving:

    Afscheid van Java is het verhaal van Arjan Hoks' grootvader Johannes Hoks, die tabaksplanter was op Java. Hij liet een manuscript na waarin hij zijn leven beschreef. Aan de hand van dit manuscript en eigen research reconstrueert Hoks het leven van zijn grootvader.
    Het comfortabele leven van de Nederlandse tabaksplanter Johannes Hoks op Java wordt ruw verstoord wanneer hij in 1942 moet opkomen in het KNIL vanwege de dreiging van een Japanse inval. Met een stel andere planters uit Djember en omgeving is hij ingedeeld bij een eenheid landstormers, die de stellingen aan de oostkust van Java moet bewaken. Als speelbal in een groot internationaal confl ict wordt hij steeds verder meegezogen in de idioterie, de dagelijkse verwikkelingen en verschrikkingen van een oorlog: eerst als militair van het KNIL, na de Nederlandse capitulatie als krijgsgevangene van de Japanners, en vervolgens als dwangarbeider bij de aanleg van de Birma-spoorlijn.
    Onder invloed van de miserabele omstandigheden, de noodzaak tot overleven en het wegvallen van zekerheden, verandert ook zijn kijk op het leven. Afkeer van oorlog, mishandeling en politiek opportunisme heeft hem aangezet tot het opschrijven van zijn belevenissen. Maar hij geeft ook een verrassende inkijk in het koloniale leven in Nederlands-Indië voor de oorlog en in de alledaagse beslommeringen en humor tijdens het krijgsgevangenschap in het Japanse leger. Zijn levenslot valt samen met de neergang van Nederlands-Indië. Met het einde van een koloniaal tijdperk dat voor velen vanzelfsp

Meer info

Nieuwste artikelen

  • Als ik je morgen weer zie – Robbie Couch

  • De rivalen – Vi Keeland

  • Beers balkon - Jeroen Berkhout

  • Italopop - Vanja van der Leeden

  • Toespijs - Judith Cyrus

Gerelateerde artikelen

  • How to: een geweldige recensie schrijven in 9 heldere stappen

  • Recensie: De zeven zussen

  • Gezocht: recensenten

  • Recensie: Match

  • Gegijzeld - Chinouk Thijssen

Zoek in artikelen