Hordubal - Karel Čapek RECENSIE

Recensie: Hordubal - Karel Čapek

Wanneer Juraj Hordubal na acht jaar werken in de verenigde staten terugkeert naar Tsjechië, blijkt dat de tijd daar niet stil heeft gestaan in zijn afwezigheid. De hele terugreis droomt hij over hoe blij zijn vrouw en dochter zullen zijn als hij terugkeert, maar niets blijkt minder waar. Zijn vrouw is van hem vervreemd, zijn dochter weet amper wie hij is en als klap op de vuurpijl heeft zijn vrouw Manya, de stalmeester, aangenomen die de dienst uitmaakt op de boerderij van Hordubal. Juraj doet er alles aan om zijn vrouw terug te winnen, maar hij overlijdt onder verdachte omstandigheden voor hij dat voor elkaar heeft.

Hordubal is in meerdere opzichten een bijzonder verhaal. Het boek bestaat uit 3 delen, elk vanuit een ander perspectief geschreven. In het eerste deel lees je het verhaal van Hordubal zoals hij dat zelf beleeft. In het tweede deel lees je wat de politieagenten na zijn dood van zijn verhaal maken en in het derde deel lees je hoe de rechtbank over hem oordeelt. Het is bijzonder om te lezen hoe mensen zijn treurige geschiedenis laten verkruimelen om maar tot antwoorden over zijn dood te komen, en hoe verschillende instanties daar ook nog verschillende conclusies uit trekken.

Daarnaast is Hordubal ook nog altijd een herkenbaar boek, ook al is het al ruim 75 jaar oud. Vooral in het eerste deel is de toon van het boek heel nostalgisch. In zijn gedachten is het dorp van Hordubal nog steeds hetzelfde als toen hij acht jaar eerder vertrok. In realiteit heeft de tijd in Tsjechië ook niet stilgestaan en is zijn boerderij gemoderniseerd. Hordubal verlangt ernaar om terug te keren naar zijn traditionele houten zelfvoorzienende boerderij, maar hij keert terug naar een stenen boerderij waar alleen nog paarden worden gehouden om te verkopen. Dat nostalgische gevoel is iets wat zeker niet vreemd is in onze tijd, waar steeds modernere snufjes uitgevonden worden, iedereen constant met elkaar in verbinding staat en de vernieuwingen bijna niet bij te houden zijn. De toon van dit boek en de onwilligheid van Hordubal om zich te verzoenen met de modernisering, zorgen ervoor dat dit boek voor de moderne lezer ook nog heel interessant is.

De schrijfstijl van Čapek is heel aangenaam, waardoor het boek vlot leest. Vooral het eerste deel van het boek is mooi om te lezen. De andere twee delen zijn ook prima geschreven, maar daar ontbreekt het persoonlijke. Die delen gaan over de politieagenten en de rechtbank, dus het is aan de ene kant ook wel logisch dat die delen minder persoonlijk zijn, maar op sommige momenten lijkt het wel alsof het boek door een ander geschreven is omdat de toon zo verschilt van het eerste deel.

Toch zijn de andere twee delen wel een goede toevoeging aan het verhaal, want je ziet wat de kracht van roddels en verdenkingen is. In deel één krijgt Hordubal ook al allerlei verdenkingen naar zich toe geslingerd, vooral over de vermeende affaire van zijn vrouw met de stalknecht Manya, wat leidt tot vertwijfeling bij Hordubal en ook tot ruzie tussen hem en Manya. Maar de roddelpraatjes en verdenkingen komen pas goed op gang na de dood van Hordubal. Dan heeft ineens iedereen iets te zeggen over hem, zijn vrouw, zijn dochter of Manya.

Kortom, Hordubal is een mooi en bijzonder boek. Het bestaat uit verschillende delen, die allemaal vanuit een ander perspectief hetzelfde verhaal vertellen. Hierdoor merk je heel goed dat het verhaal over één iemand per persoon of instantie kan verschillen en dat roddels hier ook een belangrijke rol in kunnen spelen. Het boek mag dan al wel vrij oud zijn, toch zitten er nog altijd herkenbare elementen in. Zo is het nostalgische gevoel dat Hordubal heeft als hij op weg naar huis is en thuis aankomt in een compleet veranderde wereld heel herkenbaar voor de hedendaagse lezer, want in onze tijd verandert alles ook razendsnel. De schrijfstijl van Čapek is ook heel aangenaam, al merk je duidelijk dat het eerste deel totaal anders is dan de andere twee delen. Dat is jammer, want dat maakt die delen veel minder leuk om te lezen. Al met al is Hordubal van Karel Čapek een leuk boek om te lezen.

Recensie: Hordubal - Karel Čapek