Waagstukken - Charlotte van den Broeck RECENSIE

Recensie: Waagstukken - Charlotte van den Broeck

Dertien bouwwerken, dertien (vermeende) zelfmoorden, dertien verhalen. Dat is de opzet van Waagstukken. We reizen mee met Charlotte van den Broeck van Turnhout naar Rome naar Colorado Springs. Een zwembad dat verzakt in de moerassige ondergrond is de vonk die het geheel in vuur en vlam zet en de diepgaande interesse van Van den Broeck naar de verhalen achter bouwwerken laat ontbranden.

Het thema lijkt wat saai, als je het van een afstand bekijkt. Wie wil er nu een boek over architecten en hun grootste worstelingen lezen? Net dít gegeven is het interessantste deel van Waagstukken, want Charlotte Van den Broeck slaagt erin om de verhalen over de bouwmeesters zo te vertellen dat ze eigenlijk iedereen aanspreken. Ze vertelt over obsessie, talent, mislukking en hoe dat de kunstenaar en zijn kunst beïnvloedt. Daarbij grijpt ze ook veelvuldig terug op haar persoonlijke ervaringen en gedachten. Wat drijft haar als schrijver? Wie is ze zonder haar kunstvorm om op terug te vallen? Ze verweeft zo heden en verleden en haar eigen leven met dat van de bouwmeesters.

Waagstukken is pure non-fictie en vertelt de verhalen achter dertien bouwwerken, maar Van den Broeck maakt van het lezen van dit boek een unieke ervaring. Haar stijl is poëtisch en uiterst gevoelsmatig. De tragiek die rond de architecten hangt komt tot zijn volle recht en de fascinatie van de auteur heeft daar een groot aandeel in. De zinnen rijgen zich aaneen als een snoepketting van klanken. Zorgvuldig uitgekozen woordgebruik leidt tot een sfeervol geheel dat je met plezier leest en waar je oprecht van geniet. Soms verlies je jezelf zo in het lezen dat de informatie minder goed opgenomen wordt. Bij het herlezen van de tekst dringt de betekenis van de woorden beter door, maar het blijft even mooi.

“De architecten maken tenminste grote gebaren, waagstukken, werk op grote schaal, en plein public, concrete massa en oppervlakte die verhouding afdwingen en onverschilligheid te slim af zijn. Een architect die faalt in de openbare ruimte, faalt onverholen voor duizenden ogen, en dat gedurende een langere periode in de tijd.”

Waagstukken kan je op verschillende niveaus lezen. De taal en de sfeer die het geheel oproept voeren je weg van de werkelijkheid, naar een andere werkelijkheid. Tevens zitten er ook existentiële vraagstukken verstopt in het boek. Wat drijft iemand? Tot een verheven vorm van kunst of tot een wanhoopsdaad. Eigenlijk probeert Van den Broeck op beide vragen te antwoorden én dan ook nog eens te kijken waar ze zelf in dat geheel past. Haar coming-of-age vormt daarbij de derde laag.

Van den Broeck heeft alle bouwwerken bezocht en gepraat met personen die kennis van zaken hebben en/of familie zijn. Zo probeert ze de verschillende kanten van het verhaal rond een gebouw te belichten en af en toe is de waarheid een echte zoektocht, die soms zelfs een mysterie blijft. Elke architect krijgt in ongeveer twintig bladzijden de ruimte om het hart van de lezer te veroveren en die opzet slaagt. Tijdens het lezen ga je foto’s opzoeken van de bouwwerken en komen ze tot leven in je verbeelding. Je wil Van den Broeck zo achterna reizen en alles met eigen ogen zien, maar ook zonder dat te doen blijft de informatie plakken. Waagstukken is een boek dat je niet snel vergeet en zo brengt Van den Broeck veel eer aan de vergeten bouwmeesters met hun tragische eindes.

Recensie: Waagstukken - Charlotte van den Broeck