Leerjaren in Topeka - Ben Lerner RECENSIE

Recensie: Leerjaren in Topeka – Ben Lerner

Als kind vroeg hij zijn moeder geregeld of ze voor het slapengaan dit gedicht wilde opzeggen, een gedicht dat zij van haar moeder had geleerd:

                                    Ik heb nog nooit een paarse koe gezien,

                                    En om er een te zien lijkt me ook niet fijn,                      

                                    Maar ik moet zeggen dat je er misschien

                                    Beter een kunt zien dan een kunt zijn.

De Amerikaanse scholier Adam Gordon is, halverwege de jaren negentig, een fanatiek debater. Als kind van twee psychotherapeuten is hij van kleins af aan gewend om zich uit te spreken. Wanneer hij een excentrieke klasgenoot toelaat tot zijn vriendengroep, is hij zich niet bewust wat voor rampzalig gevolg dat zou kunnen hebben.

Leerjaren in Topeka speelt zich af in de hoofdstad van Kansas. De stad Topeka heeft een berucht verleden op het gebied van slavernij en rassenscheiding.  In 1951 werd het schoolbestuur van Topeka zelfs aangeklaagd door de ACLU, in de naam van de gekleurde scholiere Linda Brown, die anderhalve kilometer naar school moest lopen terwijl zich een paar straten verderop een blanke school bevond. Deze zaak maakte uiteindelijk een einde aan de rassenscheiding in het Amerikaanse onderwijs.

Dat bracht een grote verandering, maar helaas is het gelijk behandelen van diverse rassen nog altijd niet vanzelfsprekend. Leerjaren in Topeka schijnt het licht op het opkomend populisme en het nieuwe rechts in de voorsteden van de Verenigde Staten.

De roman is opgedeeld in acht delen. Bij elk deel wisselt het verhaal van perspectief. Adam Gordon is de hoofdpersoon, maar Vader Jonathan en moeder Jane vertellen ieder hun eigen verhaal.

Het verhaal begint met een boottochtje dat Adam samen met een vriendin maakt. Hij zit met zijn rug naar haar toe en is volledig opgegaan in zijn toespraak als hij zich plotseling omdraait en constateert dat het meisje is verdwenen. Het meisje was afgehaakt en terug gezwommen. Adam is zo gefascineerd door het debatteren dat alles om hem heen zich op de achtergrond lijkt te bevinden.

De spanning begint op het moment dat de zonderlinge Darren, als experiment, zich bij de vriendengroep mag aansluiten. Als lezer weet je direct dat dit verkeerd zal aflopen. Je weet alleen nog niet hoe.

Vader Jonathan en moeder Jane hebben het beste voor met hun enige kind. De mooiste scene vol ouderliefde is wanneer hun kind lijdt aan liefdesverdriet. Je gunt iedereen met een gebroken hart iemand die zo liefdevol kan handelen en spreken. Het scheelt natuurlijk wel dat beide ouders de opleiding tot psychotherapeut hebben doorlopen.

Er is echter wel een minpuntje aan Leerjaren in Topeka: Ben Lerner blijkt een woordenaar. Hierdoor word je als lezer overvallen door een woordenstroom in soms extreem lange zinnen. Deze waterval aan woorden vertraagt het leesproces en door het telkens herlezen van een zin verliest het verhaal zijn kracht. Wanneer de schrijver zich meer had gefocust op de kern van het verhaal en minder op de fraaiheid van de taal, dan zou de impact groter zijn geweest.

Recensie: Leerjaren in Topeka – Ben Lerner